Περισσότερο Θέατρο με την καινούρια χρονιά.... Καλές Γιορτές και Ευτυχισμένος ο Καινούριος Χρόνος
Τετάρτη 22 Δεκεμβρίου 2010
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΠΑΕΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ!!!! :)
Περισσότερο Θέατρο με την καινούρια χρονιά.... Καλές Γιορτές και Ευτυχισμένος ο Καινούριος Χρόνος
Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2010
Νιάου νιάου η Αντιγονούλα
 |
| Επιδαύρια 1990 "Αντιγόνη" Σοφοκλή |
Η Αλίκη Βουγιουκλάκη υπήρξε μία καταξιωμένη ηθοποιός και πολύ προσφιλής στο λαικό κοινό. Πρωταγωνίστησε σε πολλές ασπρόμαυρες και έγχρωμες ταινίες, κερδίζοντας έτσι την αγάπη του ελληνικού λαού. Ταινίες όπως, η «Αλίκη στο Ναυτικό», η «Μανταλένα», η «Υπολοχαγός Νατάσσα» και άλλες πολλές προσέλκυαν το φανατικό κοινό της Αλίκης, ένα κοινό που αποτελούνταν από ανθρώπους του λαού που στο πρόσωπο της Βουγιουκλάκη έβλεπαν ένα προσφιλές χαρωπό νεαρό ναζιάρικο κορίτσι.
Στα πρώτα της θεατρικά βήματα είχε την τύχη να δουλέψει με τον Αλέξη Σολομό, τον Πέλο Κατσέλη, τον Δημήτρη Μυρατ, τον Μάριο Πλωρίτη, τον Κώστα Μουσούρη, τον Αλέκο Σακελλάριο. Και να μην ξεχνάμε τον Μάνο Χατζιδάκι. Γενικά, η αλήθεια είναι, πως δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ (σε αντίθεση με την Καρέζη) να θεωρηθεί «μεγάλη» ηθοποιός, να διαπρέψει σε έργα κλασσικού ρεπερτορίου ή να κερδίσει τον έπαινο των λίγων και εκλεκτών φιλότεχνων αστών. Η δική της έδρα ήταν αλλού. Στη λατρεία του κοινού, που ίσως να ήταν και το μόνο που την γέμιζε πραγματικά και της έδινε όρεξη και δύναμη να συνεχίζει.
Στα πρώτα της θεατρικά βήματα είχε την τύχη να δουλέψει με τον Αλέξη Σολομό, τον Πέλο Κατσέλη, τον Δημήτρη Μυρατ, τον Μάριο Πλωρίτη, τον Κώστα Μουσούρη, τον Αλέκο Σακελλάριο. Και να μην ξεχνάμε τον Μάνο Χατζιδάκι. Γενικά, η αλήθεια είναι, πως δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ (σε αντίθεση με την Καρέζη) να θεωρηθεί «μεγάλη» ηθοποιός, να διαπρέψει σε έργα κλασσικού ρεπερτορίου ή να κερδίσει τον έπαινο των λίγων και εκλεκτών φιλότεχνων αστών. Η δική της έδρα ήταν αλλού. Στη λατρεία του κοινού, που ίσως να ήταν και το μόνο που την γέμιζε πραγματικά και της έδινε όρεξη και δύναμη να συνεχίζει.
Το «ελαφρό θέατρο» της ταίριαζε γάντι, ήταν αυτό που ήξερε να κάνει πραγματικά καλά. Το είχε φέρει στα μέτρα της δημιουργώντας έναν κατάδικό της τρόπο υποκριτικής και ερμηνείας. Εισήγαγε τον προσωπικό της μύθο, στους ρόλους που ερμήνευε κάτι που καμία άλλη ηθοποιός δεν τολμούσε, κλείνοντας ανά τακτά χρονικά διαστήματα το μάτι της στο κοινό και επιστρέφοντας πάντα στο ρόλο της «ανέπαφη».
Η μεγάλη της δημοτικότητα λοιπόν χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να μυηθεί το λαικό κοινό σε παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας, και να προσελκύσουν κόσμο στα Επιδαύρια, που εκείνη την περίοδο παρακολουθούνταν κυρίως από καλλιτέχνες, κριτικούς, ανθρώπους μορφωμένους και αστικού κοινωνικού επιπέδου.
Η παράσταση που «άνοιξε» τα Επιδαύρια τον Ιούλιο του 1990, αλλά και τους ασκούς του Αιόλου από τους κριτικούς και τον Τύπο, ήταν η Αντιγόνη του Σοφοκλή. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη, στον ρόλο της Αντιγόνης πλαισιωνόταν από δύο «γερά χαρτιά». Τον Μίκη Θεωδοράκη ως συνθέτη της Μουσικής και ως σκηνοθέτης υπέγραφε ο Μίνως Βολανάκης (ο οποίος τον προηγούμενο χειμώνα είχε σκηνοθετήσει την Αλίκη Βουγιουκλάκη στη «Σίρλεϊ Βαλεντάιν»). Δίπλα στην Αλίκη, έπαιζαν επίσης και άλλοι καταξιωμένοι ηθοποιοί, όπως ο Πέτρος Φυσσουν στον Ρόλο του Κρέοντα, ο Ηλίας Λογοθέτης ως Τειρεσίας, ενώ στον Χορό των Γερόντων ξεχώρισαν οι : Στέλιος Μάινας, Απόστολος Σοφιανός και Νίκος Σιδέρης. Αξιζει, επίσης να σημειωθεί οτι η πρώτη εμφάνιση της Αλίκης στην Επίδαυρο ως "Λυσιστράτης" είχε γίνει τέσσερα καλοκαίρια πριν, με όχημα το αξιοσέβαστο "Προσκήνιο" του Αλέξη Σολομού.
Δυστυχώς, παρά την απήχηση που είχε το γεγονός στο ευρύ κοινό, καθότι προσφιλής η Αλίκη στα λαικά στρώματα, η παράσταση δεν έχαιρε μεγάλης εκτίμησης από τους κριτικούς τέχνης. «Δεν έχει καμιά δουλειά στην Επίδαυρο», δήλωσε στο «Βήμα» ο Αλέξης Μινωτής. Η ίδια η Αλίκη Βουγιουκλάκη καταλόγιζε «Χολή» στους επικριτές της σε αντίθεση με το κοινό της που, όπως η ίδια δήλωνε, «παραληρούσε
 |
| Το πρόγραμμα της πολυσυζητημένης παράστασης (Αρχείο Θεατρικού Μουσείου) |
 |
Η Αλίκη Βουγιουκλάκη με τον σκηνοθέτη, Βολανάκη, και τον συνθέτη, Μίκη Θεοδωράκη, της εν λόγω παράστασης |
 |
| Διανομή Ρόλων της εν λόγω παράστασης |
Oι κριτικές όμως που απέσπασε η παράσταση έγιναν από καταξιωμένους ανθρώπους του θεατρικού χώρου και δε μπορούμε παρά να τις λάβουμε υπόψιν και να τις παραθέσουμε.
Η πρώτη κριτική, με τίτλο «Θανάσιμο άλμα», ήταν από την Ελένη Βαροπούλου στο «Βήμα»:
«Το "πακέτο Αλίκη" αποδείχθηκε στην Επίδαυρο ένα τρομερό καλλιτεχνικό φιάσκο, καθώς η εντυπωσιακή και εισπρακτικά αποδοτική αλχημεία "Βουγιουκλάκη - Βολανάκη - Θεοδωράκη" έδωσε ένα σοβαροφανές, εκφραστικά ετερόκλιτο, κούφιο και βαθιά αδιάφορο θέαμα: μια παράσταση άλλοτε εικονογραφική, μελοδραματική, αισθηματολογική, σε επίπεδο δακρύβρεχτου οικογενειακού δράματος, με κακούς βασιλιάδες και αλύγιστες βασιλοπούλες, άλλοτε μοντερνίζουσα στην όψη, με αναγωγές σε συμβολισμούς και αφαιρετικά σχήματα, κι άλλοτε ηθογραφική, φολκλορική, με ψευτολαογραφικά στοιχεία και με τη Θεοδωρακική μελωδία ως σανίδα σωτηρίας και υπόμνηση της ελληνικότητας».
Στη «μέση οδό» στάθηκε η κριτική του Βάιου Παγκουρέλη, με τίτλο «Θόρυβος χωρίς αντίκρισμα...», στον «Ελεύθερο Τύπο»:
«Η δημοφιλής πρωταγωνίστρια, μη έχοντας ασκήσει τα τραγικά υποκριτικά της μέσα, καταφεύγει -με τη βοήθεια της σκηνοθεσίας και ολόκληρης της παράστασης- σε δραματικές λύσεις (η "Αντιγόνη", όμως, είναι τραγωδία, δεν είναι δράμα...). Λύσεις που συγκινούν τους θαυμαστές, καθώς μάλιστα δεν φαντάζουν "ψεύτικες" ή "μιμητικές", αλλά και που δεν προωθούν την τέχνη γενικότερα ή το συγκεκριμένο έργο και την παρουσίασή του ειδικότερα»
«Το "πακέτο Αλίκη" αποδείχθηκε στην Επίδαυρο ένα τρομερό καλλιτεχνικό φιάσκο, καθώς η εντυπωσιακή και εισπρακτικά αποδοτική αλχημεία "Βουγιουκλάκη - Βολανάκη - Θεοδωράκη" έδωσε ένα σοβαροφανές, εκφραστικά ετερόκλιτο, κούφιο και βαθιά αδιάφορο θέαμα: μια παράσταση άλλοτε εικονογραφική, μελοδραματική, αισθηματολογική, σε επίπεδο δακρύβρεχτου οικογενειακού δράματος, με κακούς βασιλιάδες και αλύγιστες βασιλοπούλες, άλλοτε μοντερνίζουσα στην όψη, με αναγωγές σε συμβολισμούς και αφαιρετικά σχήματα, κι άλλοτε ηθογραφική, φολκλορική, με ψευτολαογραφικά στοιχεία και με τη Θεοδωρακική μελωδία ως σανίδα σωτηρίας και υπόμνηση της ελληνικότητας».
Στη «μέση οδό» στάθηκε η κριτική του Βάιου Παγκουρέλη, με τίτλο «Θόρυβος χωρίς αντίκρισμα...», στον «Ελεύθερο Τύπο»:
«Η δημοφιλής πρωταγωνίστρια, μη έχοντας ασκήσει τα τραγικά υποκριτικά της μέσα, καταφεύγει -με τη βοήθεια της σκηνοθεσίας και ολόκληρης της παράστασης- σε δραματικές λύσεις (η "Αντιγόνη", όμως, είναι τραγωδία, δεν είναι δράμα...). Λύσεις που συγκινούν τους θαυμαστές, καθώς μάλιστα δεν φαντάζουν "ψεύτικες" ή "μιμητικές", αλλά και που δεν προωθούν την τέχνη γενικότερα ή το συγκεκριμένο έργο και την παρουσίασή του ειδικότερα»
 |
| Άρθρο της Ελένης Βαροπούλου για την εν λόγω παράσταση που δημοσιέυτηκε στο "Βήμα" (8-7-1990) Αρχείο Θεατρικού Μουσείου |
 |
| Άρθρο του Βαίου Παγκουρέλη για την Βουγιουκλάκη ως Αντιγόνη που δημοσιέυτηκε στον Ελεύθερο Τύπο στις 9-7-1990 (Αρχελιο Θεατρικού Μουσείου) |
«Νιάου νιάου η Αντιγονούλα», ήταν ο τίτλος της κριτικής του Θόδωρου Κρητικού στην «Ελευθεροτυπία»: (με αφορμή την θεαματική είσοδο μίας γάτας στη σκηνή του αρχαίου θεάτρου, κατά την διάρκεια του κομμού)
«Ανθρωποι σαν την κ. Βουγιουκλάκη δεν έρχονται στην ορχήστρα ενός θεάτρου με στόχο να υπηρετήσουν το όραμα ενός μέγιστου ποιητή. Ερχονται για να βάλουν τον Σοφοκλή να υπηρετήσει το φανταχτερό όραμα της δικής τους δημόσιας προσωπικότητας, του ειδώλου που συστηματικά καλλιεργούν και προωθούν προς τις μάζες. Ούτε στιγμή δεν θα σταθούν να αναρωτηθούν αν το ερμηνευτικό τους ταλέντο έχει κάτι να προσφέρει στην ποιητική μορφή της Αντιγόνης. Εκείνο που τους αποσχολεί είναι τι μπορεί να προσφέρει η Αντιγόνη σ' αυτούς. Πώς μπορούν να εκμεταλλευτούν ένα φημισμένο κείμενο, ένα επιβλητικό αρχαίο θέατρο και ένα καταξιωμένο φεστιβάλ, για να βελτιώσουν το “image" που πουλούν στο κοινό».
«Ανθρωποι σαν την κ. Βουγιουκλάκη δεν έρχονται στην ορχήστρα ενός θεάτρου με στόχο να υπηρετήσουν το όραμα ενός μέγιστου ποιητή. Ερχονται για να βάλουν τον Σοφοκλή να υπηρετήσει το φανταχτερό όραμα της δικής τους δημόσιας προσωπικότητας, του ειδώλου που συστηματικά καλλιεργούν και προωθούν προς τις μάζες. Ούτε στιγμή δεν θα σταθούν να αναρωτηθούν αν το ερμηνευτικό τους ταλέντο έχει κάτι να προσφέρει στην ποιητική μορφή της Αντιγόνης. Εκείνο που τους αποσχολεί είναι τι μπορεί να προσφέρει η Αντιγόνη σ' αυτούς. Πώς μπορούν να εκμεταλλευτούν ένα φημισμένο κείμενο, ένα επιβλητικό αρχαίο θέατρο και ένα καταξιωμένο φεστιβάλ, για να βελτιώσουν το “image" που πουλούν στο κοινό».
«Αντιγόνη σε πλαστική συσκευασία», ήταν ο τίτλος της κριτικής του Χρήστου Χειμάρα στην «Πρώτη»:
«Ας το πούμε μια και καλή. Η "Αντιγόνη" στην Επίδαυρο μέτρησε τα κύτταρα αντοχής του ήθους μας, την έκπτωση σε βαθμό εκφυλισμού του τραγικού στις μέρες μας, την παραχάραξη μέχρι κοινωνικής παθογένειας των θεατρικών γεγονότων από τους μηχανισμούς προβολής και την εξαθλίωση του καλλιτεχνικού γούστου».
«Ας το πούμε μια και καλή. Η "Αντιγόνη" στην Επίδαυρο μέτρησε τα κύτταρα αντοχής του ήθους μας, την έκπτωση σε βαθμό εκφυλισμού του τραγικού στις μέρες μας, την παραχάραξη μέχρι κοινωνικής παθογένειας των θεατρικών γεγονότων από τους μηχανισμούς προβολής και την εξαθλίωση του καλλιτεχνικού γούστου».
Η Κατερίνα Δασκαλάκη στη στήλη της με τίτλο «Τραγικά πράγματα» στη «Μεσημβρινή»:
«...γιατί, στον Θεό σας, πρέπει να παίξει και την Αντιγόνη ντε και καλά; Δεν της φτάνει το "δικό της" κοινό; [...] Το "δικό της" κοινό τη θέλει και την αγαπάει εξίσου είτε παίζει την "Εβίτα" είτε τη "Μανταλένα". Με άλλα λόγια, η Αντιγόνη της κ. Βουγιουκλάκη ήθελε να πει στο κοινό αυτό ότι ακριβώς δεν της αρκεί. Γιατί; Είναι το ερώτημα. Αλλά το θέμα δεν ανάγεται στο πεδίο της τέχνης, άπτεται μάλλον της ψυχανάλυσης».
«...γιατί, στον Θεό σας, πρέπει να παίξει και την Αντιγόνη ντε και καλά; Δεν της φτάνει το "δικό της" κοινό; [...] Το "δικό της" κοινό τη θέλει και την αγαπάει εξίσου είτε παίζει την "Εβίτα" είτε τη "Μανταλένα". Με άλλα λόγια, η Αντιγόνη της κ. Βουγιουκλάκη ήθελε να πει στο κοινό αυτό ότι ακριβώς δεν της αρκεί. Γιατί; Είναι το ερώτημα. Αλλά το θέμα δεν ανάγεται στο πεδίο της τέχνης, άπτεται μάλλον της ψυχανάλυσης».
 |
| Κριτική της "Αντιγόνης" απο την Δηώ Καγγελάρη που δημοσιεύτηκε στο Έθνος 9/7/1990 (Αρχείο Θεατρικού Μουσείου) |
Τελικά αποδεικνύεται περίτρανα ότι παρά τους αδιαμφησβήτητα ικανότατους συντελεστές που την πλαισίωναν, στο ποιοτικό θέατρο, και δη στο αρχαίο δράμα , δε χωράνε τσαχπνιές, μπρεχτική αποστασιοποίηση από το ρόλο, ή παράθεση της προσωπικότητας του ηθοποιού σ’αυτόν και σαφώς, η παράσταση δεν μπορεί να αναδείξει την πρωταγωνίστρια, αν η ίδια δεν είναι σε θέση να «μπει» στο πετσί του ρόλου και να αναδείξει κι εκείνη με τη σειρά της την παράσταση.
Σημασία έχει πως η Αλίκη Βουγιουκλάκη χάρη στην "Αντιγόνη" της γνώρισε το "φασισμό σε όλο του το μεγαλείο", όπως η ίδια είπε σε μεταγενέστερη συνέντευξή της. Ακόμη, όμως, κι αν δεν πτοήθηκε, από τα κακά λόγια, δεν συνέχισε με «στροφή» στο ποιοτικό θέατρο, όπως θα περιμέναμε να κάνει μετά την Αντιγόνη. Όπως αναφέρει σε σχετικό άρθρο της η Βένα Γεωργακοπούλου: «Το "Γλυκό πουλί της νιότης", που ακολούθησε αμέσως μετά την «Αντιγόνη», σε σκηνοθεσία Ανδρέα Βουτσινά, αποδείχτηκε απλώς ένα ακόμη διάλειμμα, πόσο μάλλον που η ηρωίδα του Τένεσι Ουίλιαμς τα κατάφερε να μοιάσει απελπιστικά με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, που ξανά προς τη δόξα τραβούσε, ανεμίζοντας την ξανθιά της χαίτη και χαμογελώντας τσαχπίνικα. Η "Αντιγόνη" ήταν πια παρελθόν
Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2010
"Δις Τζούλια" :οι πρώτοι έσονται έσχατοι.
Ο συγγραφέας
Ο Johan August Strindberg (22 Ιανουαρίου 1849 – 14 Μαίου1912) ήταν Σουηδός θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και δοκιμιογράφος. Υπήρξε ένας παραγωγικός συγγραφέας, που συχνά αντλούσε τα θέματά του απευθείας απο την προσωπική του εμπειρία. Η καριέρα επεκτάθηκε σε τέσσερις δεκαετίες, διάστημα κατά το οποίο έγραψε πάνω από 60 θεατρικά έργα και πάνω από 30 έργα μυθοπλασίας, αυτοβιογραφίας, ιστορίας, πολιτισμικής ανάλυσης, και πολιτικού περιεχομένου.
Γεννήθηκε στην Στοκχόλμη, καρπός του έρωτα ενός μικροαστού και της κόρης ενός ράφτη που εργαζόταν ως οικονόμος στο σπίτι του. Τέλειωσε το Λύκειο το 1867 και γράφτηκε φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Uppsala, όμως επειδή η οικογένειά του δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να τον σπουδάσει, αναγκάστηκε να διοριστεί ως προσωρινός δάσκαλος σε ένα δημοτικό σχολείο της Στοκχόλμης και κατόπιν να δουλέψει ως παιδαγωγός στο σπίτι ενός γιατρού. Το 1869 γράφτηκε στη Δραματική Σχολή με σκοπό να γίνει ηθοποιός και έτσι ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το θέατρο.
Το 1870-1872 συνέχισε τις σπουδές του στην Uppsala και έπειτα ξαναγύρισε στην Στοκχολμη όπου ασχολήθηκε με την δημοσιογραφία και την λογοτεχνία. Την ίδια περίοδο, το Βασιλικό Θέατρο απέρριψε το έργο του "Master Olof" και σταμάτησε να προσπαθεί να καταξιωθεί στον τομέα του θεάτρου, μέχρι το 1881 στα 32 του, η πρεμιέρα του στο Νέο Θέατρο, του έδωσε μία καινούρια καλλιτεχνική διέξοδο.
Το 1874 διορίστηκε ως υπάλληλος στην Βασιλική Βιβλιοθήκη και εργάστηκε εκεί για 4 χρόνια.
Το 1875 γνώριστηκε με την 24χρονη ηθοποιό Siri von Essen, πρώην σύζυγο ενός Βαρώνου. την οποία αργότερα παντρεύτηκε. Ο γάμος τους κράτησε 14 χρόνια και κατα τη διάρκειά του απέκτησαν ένα αγόρι τον Hans, δύο κόρες, την Greta και την Karin Smirnov και ένα ακόμη κοριτσάκι που πέθανε σε βρεφική ηλικία.
Στα 1883 ξενιτεύτηκε και ως το 1889 ταξίδευε στη Γαλλία, την Ελβετία και την Δανία.Το 1889 γύρισε στη Σουηδία και χώρισε με την Siri δύο χρόνια αργότερα.
το 1892 έφυγε ξανά από την Σουηδία και πέρασε άλλα 4 χρόνια στην Αγγλία και στην κεντρική Ευρώπη, όπου γνώρισε την -κατά 23 χρόνια μικρότερή του- Αυστριακή ηθοποιό Frida Uhl σε μία ταβέρνα της Γερμανίας. Παντρεύτηκε μαζί της το 1893, έμειναν μαζί 2 χρόνια και απέκτησαν ένα κοριτσάκι, την Kerstin.
Το 1896 ξαναγύρισε στην Σουηδία για να παντρευτεί για τρίτη φορά 5 χρόνια αργότερα την ηθοποιό Harrier Bosse με την οποία απέκτησε μία κόρη την Anne-Marie. Το ατίθασο πνέυμα του Strindberg όμως δε του επέτρεψε να στεριώσει ούτε σε αυτόν τον γάμο κι έτσι χώρισε και μαζί της 3 χρόνια αργότερα.
Το 1907 ίδρυσε το "ιδιαίτερο θέατρο" ( Intima Teater) στην Στοκχόλμη, σύμφωνα με τις δικές του αντιλήψεις, και όταν σε 3 χρόνια, έκλεισε το θέατρό του, έζησε εντελώς μόνος και αποκομμένος από τον κόσμο ως το 1912 που πέθανε, λίγο καιρό αφότου το έργο του "Ο Πατέρας" ανέβηκε στο θέατρο Berkeley της Νέας Υόρκης τον Απρίλιο του 1912 σε μετάφραση των Edith και Wärner Oland.
Πολλοί μετέπειτα συγγραφείς όπως οι Tennessee Williams, Edward Albee, Maxim Gorky, John Osborne, και Ingmar Bergman θέτουν τα έργα του Strindberg ως βασική επιρροή τους για την συγγραφή της δικής τους δουλειάς.
Από τα πρώτα κιόλας δείγματα δουλειάς του, ο Strindberg ανέπτυξε μορφές θεατρικής δράσης, γλώσσας, και οπτικής σύνθεσης τόσο καινοτόμες που πολλά από τα έργα του ήταν δυνατόν να αναπαρασταθούν μόνο μετα την έλευση του κινηματογράφου. Θεωρείται ο "πατέρας" της σύγχρονης Σουηδικής λογοτεχνίας και "Το Κόκκινο Δωμάτιο" του (1879) έχει χαρακτηριστεί απο πολλούς ως το πρώτο σύγχρονο Σουηδικό μυθιστόρημα. Κατα τη διάρκεια της καριέρας του εξερεύνησε ένα ευρύ φάσμα δραματουργικών μεθόδων και σκοπών : από νατουραλιστική τραγωδία, μονόδραμα, και ιστορικά έργα, μέχρι τις απαρχές του εξπρεσσιονισμού και των σουρεαλιστικών δραματικών τεχνικών.
Στα έργα του "Ο Πατέρας" (1887), "Δις Τζούλια" (1888) και "Πιστωτές"(1889) δημιούργησε νατουραλιστικά δράματα -βασισμένα στα καθιερωμένα κατορθώματα των, κατά τη γνώμη του, πεζογραφικά προβληματικών, έργων του Henrik Ibsen, ενώ απορρίπτει τη χρήση της πρέπουσας δομής ενός καλοφτιαγμένου έργου- τα οποία ανταποκρίνονταν στις απόψεις που εξέφραζε στο μανιφέστο του «νατουραλισμός στο Θέατρο" ο Εμίλ Ζολά (1881) καθώς και στο παράδειγμα που έθεσε το νεοϊδρυθέν (ανοίξε το 1887) Théâtre Libre του André Antoine.
Στο έργο του "Δεσποινίς Τζούλια", o χαρακτηρισμός αντικαθιστά την πλοκή, ως το κυρίαρχο δραματικό στοιχείο (σε αντίθεση με το μελόδραμα και τα "καθώς πρέπει" θεατρικά έργα) και τονίζεται ο καθοριστικός ρόλος της κληρονομικότητας και του περιβάλλοντος για τους "αμφιταλαντευόμενους διαλύμένους" χαρακτήρες.
Δις Τζούλια
Το έργο αυτό του Strinderg, γράφτηκε το 1888 και είναι καθαρά νατουραλιστικό. Πραγματεύεται ζητήματα ταξικά στα οποία εμπλέκεται ο έρωτας και η λαγνεία.
Ο χωροχρόνος του έργου είναι μία καλοκαιρινή νύχτα του 1874 ανήμερα του Αι Γιάννη, στο κτήμα του κόμη της Σουηδίας.
Η Δεσποινίς Τζούλια είναι η 25χρονη ατίθαση κακομαθημένη και ψυλομύτα κόρη του Κόμη που -όπως περιγράφει η μία υπηρέτρια στην άλλη στην αρχή του έργου- δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει την οικογένειά της μετά την διάλυση του αρραβώνα της (επειδή ο αρραβωνιαστικός της αρνήθηκε να πηδήξει πάνω απο το μαστίγιο που κρατούσε η Τζούλια) κι έτσι, φοβούμενη να αντιμετωπίση τις συνέπειες τησ διάλυσης του αρραβώνα της, αρνήθηκε να πάει διακοπές με τον πατέρα της και τους συγγενείς τους και έμεινε μαζί με τους υπηρέτες στο κτήμα.
Το βράδυ εκείνο οι υπηρέτες είχαν γιορτή προς τιμήν του Άγιου, και στη γιορτή αυτή η νεαρή Τζούλια προκάλεσε τις εντυπώσεις, αφού όχι μόνο παρεβρέθη στον χωρό των υπηρετών, πραγμα αδιανόητο για την εποχή και την κοινωνική της θέση, αλλά χόρεψε κιόλας μαζί τους καθώς και με τον Γιάννη τον υπηρέτη του σπιτιού, που είχε την ονομαστική του εορτή.
Ο Γιάννης παρουσιάζεται ως ένας σχετικά μορφωμένος 30χρονος υπηρέτης με μεγάλες φιλοδοξίες για κοινωνική άνοδο και καταξίωση. Κατά τη διάρκεια του έργου βλέπουμε ότι είναι λογοδοσμένος με την κατά 5 χρόνια μεγαλύτερή του, Χριστίνα, την μαγίρεισσα του σπιτιού.
Πολλές φορές η Δεσποινίς Τζούλια και ο Γιάννης κάθονται στην κουζίνα και συζητάνε ενώ η Χριστίνα κοιμάται σε μία καρέκλα λίγο πιο δίπλα.
Το συγκεκριμένο βράδυ όμως, με τον απόηχο της γιορτής, η συζήτηση της Τζουλιας και του Γιάννη περνάει περισσότερο σε επίπεδο φλερτ και ένα παιχνίδι εξουσίας στο οποίο αρχικά φαίνεται πως η Τζούλια έχει το "πάνω χέρι". Αργότερα κρύβονται μαζί στο δωμάτιο του Γιάννη προκειμένου να αποφύγουν τα κοροιδευτικά σχόλια των χωρικών που τους είδαν να μιλάνε μαζί και η νύχτα τελειώνει εκεί.
Την επόμενη μέρα όμως φαίνεται αισθητά πως κάτι έχει αλλάξει. Το πάθος του Γιάννη για τη Τζούλια έχει μετατραπεί σε ένα πάθος για κοινωνική άνοδο και προσπάθεια να δραπετεύσει απο το κτήμα σε μία καλύτερη ζωή. Βλέποντας πως η Τζούλια, η οποία έχει επίσης αλλάξει και του έχει παραδοθεί ολοκληρωτικά, δε μπορεί να του προσφέρει την κοινωνική άνοδο και την οικονομική άνεση που εκείνος επιθυμεί, την περιφρονεί παίρνοντας πίσω όλα όσα τις είπε τη προηγούμενη νύχτα, αφήνοντάς την απελπισμένη και παραδομένη στις όποιες προθέσεις του. Έτσι τα σκήπτρα του "παιχνιδιού" τους, περνάνε πλέον στα χέρια του Γιάννη.
Η επιστροφή του Κόμη στο μεταξύ, σηματοδοτεί το τέλος του παιχνιδιού τους, ενώ ο Γιάννης πείθει την Τζούλια ότι εφόσον δε κατάφεραν να δραπετεύσουν πριν γυρίσει ο κόμης, η μόνη λύση που της μένει είναι η αυτοκτονία.
Το πιο ενδιαφέρον ίσως στοιχείο του έργου, είναι οι σχέσεις "εξουσίας" που πραγματεύεται ο Strindberg σ'αυτό. Ανάμεσα στη Τζούλια και τον Γιάννη η Τζούλια είναι ισχυρότερη λόγω κοινωνικής θέσης και μόρφωσης, ο Γιάννης όμως είναι ισχυρότερος απο κείνη λόγω φύλου.
Ταυτόχρονα η Χριστίνα έιναι ισχυρότερη από τον Γιάννη ως μεγαλύτερή του και πιο ώριμη, που τον φροντίζει,όπως φαίνεται και στην αρχή του έργου, αλλά και ο Γιάννης είναι ισχυρότερος από την Χριστίνα, ως ο "άντρας" της σχέσης τους.
Επίσης η Τζούλια είναι ισχυρότερη από την Χριστίνα λόγω κοινωνικής θέσης, αφού η Χριστίνα είναι υπηρέτριά της, όμως η Χριστίνα είναι ισχυρότερη απο τη Τζούλια, όχι μόνο ως μεγαλύτερη και πιο αξιοπρεπής, αλλά και γιατί εκείνη είναι λογοδοσμένη επίσημα στον Γιάννη.
(και εδώ παρατηρούμε την σαφή επιρροή των Ιψενικών ερωτικών τριγώνων, στο έργο) Τέλος τα σκήπτρα της εξουσίας σε όλο το έργο κρατάει ο Κόμης, ως εργοδότης και πατέρας, που ενώ άμεσα δεν εμφανίζεται πουθενά, υποδηλώνεται η εξουσία του σε όλους, μέσω τον αντικειμένων του που δεσπόζουν στον χώρο (οι μπότες του, τα πραγματά του, το κουδούνι του)
Το χτύπημα του κουδουνιού στο τέλος του έργου, σηματοδοτεί την επιστροφή του Κόμη και την λήξη του παιχνιδιού του Γιάννη και της Τζούλιας, αφού ο πραγματικός εξουσιαστής όλων τους επέστρεψε και τα πράγματα επανήλθαν (βίαια ή μη) στην τάξη.
Ο Johan August Strindberg (22 Ιανουαρίου 1849 – 14 Μαίου1912) ήταν Σουηδός θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και δοκιμιογράφος. Υπήρξε ένας παραγωγικός συγγραφέας, που συχνά αντλούσε τα θέματά του απευθείας απο την προσωπική του εμπειρία. Η καριέρα επεκτάθηκε σε τέσσερις δεκαετίες, διάστημα κατά το οποίο έγραψε πάνω από 60 θεατρικά έργα και πάνω από 30 έργα μυθοπλασίας, αυτοβιογραφίας, ιστορίας, πολιτισμικής ανάλυσης, και πολιτικού περιεχομένου.
Γεννήθηκε στην Στοκχόλμη, καρπός του έρωτα ενός μικροαστού και της κόρης ενός ράφτη που εργαζόταν ως οικονόμος στο σπίτι του. Τέλειωσε το Λύκειο το 1867 και γράφτηκε φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Uppsala, όμως επειδή η οικογένειά του δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να τον σπουδάσει, αναγκάστηκε να διοριστεί ως προσωρινός δάσκαλος σε ένα δημοτικό σχολείο της Στοκχόλμης και κατόπιν να δουλέψει ως παιδαγωγός στο σπίτι ενός γιατρού. Το 1869 γράφτηκε στη Δραματική Σχολή με σκοπό να γίνει ηθοποιός και έτσι ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το θέατρο.
Το 1870-1872 συνέχισε τις σπουδές του στην Uppsala και έπειτα ξαναγύρισε στην Στοκχολμη όπου ασχολήθηκε με την δημοσιογραφία και την λογοτεχνία. Την ίδια περίοδο, το Βασιλικό Θέατρο απέρριψε το έργο του "Master Olof" και σταμάτησε να προσπαθεί να καταξιωθεί στον τομέα του θεάτρου, μέχρι το 1881 στα 32 του, η πρεμιέρα του στο Νέο Θέατρο, του έδωσε μία καινούρια καλλιτεχνική διέξοδο.
Το 1874 διορίστηκε ως υπάλληλος στην Βασιλική Βιβλιοθήκη και εργάστηκε εκεί για 4 χρόνια.
Το 1875 γνώριστηκε με την 24χρονη ηθοποιό Siri von Essen, πρώην σύζυγο ενός Βαρώνου. την οποία αργότερα παντρεύτηκε. Ο γάμος τους κράτησε 14 χρόνια και κατα τη διάρκειά του απέκτησαν ένα αγόρι τον Hans, δύο κόρες, την Greta και την Karin Smirnov και ένα ακόμη κοριτσάκι που πέθανε σε βρεφική ηλικία.
Στα 1883 ξενιτεύτηκε και ως το 1889 ταξίδευε στη Γαλλία, την Ελβετία και την Δανία.Το 1889 γύρισε στη Σουηδία και χώρισε με την Siri δύο χρόνια αργότερα.
το 1892 έφυγε ξανά από την Σουηδία και πέρασε άλλα 4 χρόνια στην Αγγλία και στην κεντρική Ευρώπη, όπου γνώρισε την -κατά 23 χρόνια μικρότερή του- Αυστριακή ηθοποιό Frida Uhl σε μία ταβέρνα της Γερμανίας. Παντρεύτηκε μαζί της το 1893, έμειναν μαζί 2 χρόνια και απέκτησαν ένα κοριτσάκι, την Kerstin.
Το 1896 ξαναγύρισε στην Σουηδία για να παντρευτεί για τρίτη φορά 5 χρόνια αργότερα την ηθοποιό Harrier Bosse με την οποία απέκτησε μία κόρη την Anne-Marie. Το ατίθασο πνέυμα του Strindberg όμως δε του επέτρεψε να στεριώσει ούτε σε αυτόν τον γάμο κι έτσι χώρισε και μαζί της 3 χρόνια αργότερα.
Το 1907 ίδρυσε το "ιδιαίτερο θέατρο" ( Intima Teater) στην Στοκχόλμη, σύμφωνα με τις δικές του αντιλήψεις, και όταν σε 3 χρόνια, έκλεισε το θέατρό του, έζησε εντελώς μόνος και αποκομμένος από τον κόσμο ως το 1912 που πέθανε, λίγο καιρό αφότου το έργο του "Ο Πατέρας" ανέβηκε στο θέατρο Berkeley της Νέας Υόρκης τον Απρίλιο του 1912 σε μετάφραση των Edith και Wärner Oland.
Πολλοί μετέπειτα συγγραφείς όπως οι Tennessee Williams, Edward Albee, Maxim Gorky, John Osborne, και Ingmar Bergman θέτουν τα έργα του Strindberg ως βασική επιρροή τους για την συγγραφή της δικής τους δουλειάς.
Από τα πρώτα κιόλας δείγματα δουλειάς του, ο Strindberg ανέπτυξε μορφές θεατρικής δράσης, γλώσσας, και οπτικής σύνθεσης τόσο καινοτόμες που πολλά από τα έργα του ήταν δυνατόν να αναπαρασταθούν μόνο μετα την έλευση του κινηματογράφου. Θεωρείται ο "πατέρας" της σύγχρονης Σουηδικής λογοτεχνίας και "Το Κόκκινο Δωμάτιο" του (1879) έχει χαρακτηριστεί απο πολλούς ως το πρώτο σύγχρονο Σουηδικό μυθιστόρημα. Κατα τη διάρκεια της καριέρας του εξερεύνησε ένα ευρύ φάσμα δραματουργικών μεθόδων και σκοπών : από νατουραλιστική τραγωδία, μονόδραμα, και ιστορικά έργα, μέχρι τις απαρχές του εξπρεσσιονισμού και των σουρεαλιστικών δραματικών τεχνικών.
Στα έργα του "Ο Πατέρας" (1887), "Δις Τζούλια" (1888) και "Πιστωτές"(1889) δημιούργησε νατουραλιστικά δράματα -βασισμένα στα καθιερωμένα κατορθώματα των, κατά τη γνώμη του, πεζογραφικά προβληματικών, έργων του Henrik Ibsen, ενώ απορρίπτει τη χρήση της πρέπουσας δομής ενός καλοφτιαγμένου έργου- τα οποία ανταποκρίνονταν στις απόψεις που εξέφραζε στο μανιφέστο του «νατουραλισμός στο Θέατρο" ο Εμίλ Ζολά (1881) καθώς και στο παράδειγμα που έθεσε το νεοϊδρυθέν (ανοίξε το 1887) Théâtre Libre του André Antoine.
Στο έργο του "Δεσποινίς Τζούλια", o χαρακτηρισμός αντικαθιστά την πλοκή, ως το κυρίαρχο δραματικό στοιχείο (σε αντίθεση με το μελόδραμα και τα "καθώς πρέπει" θεατρικά έργα) και τονίζεται ο καθοριστικός ρόλος της κληρονομικότητας και του περιβάλλοντος για τους "αμφιταλαντευόμενους διαλύμένους" χαρακτήρες.
 |
| Johan August Strindberg |
 |
| Siri Von Essen, Η πρώτη σύζυγος του Strindberg |
 |
| Harrier Bosse, Η τρίτη του σύζυγος |
Το έργο αυτό του Strinderg, γράφτηκε το 1888 και είναι καθαρά νατουραλιστικό. Πραγματεύεται ζητήματα ταξικά στα οποία εμπλέκεται ο έρωτας και η λαγνεία.
Ο χωροχρόνος του έργου είναι μία καλοκαιρινή νύχτα του 1874 ανήμερα του Αι Γιάννη, στο κτήμα του κόμη της Σουηδίας.
Η Δεσποινίς Τζούλια είναι η 25χρονη ατίθαση κακομαθημένη και ψυλομύτα κόρη του Κόμη που -όπως περιγράφει η μία υπηρέτρια στην άλλη στην αρχή του έργου- δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει την οικογένειά της μετά την διάλυση του αρραβώνα της (επειδή ο αρραβωνιαστικός της αρνήθηκε να πηδήξει πάνω απο το μαστίγιο που κρατούσε η Τζούλια) κι έτσι, φοβούμενη να αντιμετωπίση τις συνέπειες τησ διάλυσης του αρραβώνα της, αρνήθηκε να πάει διακοπές με τον πατέρα της και τους συγγενείς τους και έμεινε μαζί με τους υπηρέτες στο κτήμα.
Το βράδυ εκείνο οι υπηρέτες είχαν γιορτή προς τιμήν του Άγιου, και στη γιορτή αυτή η νεαρή Τζούλια προκάλεσε τις εντυπώσεις, αφού όχι μόνο παρεβρέθη στον χωρό των υπηρετών, πραγμα αδιανόητο για την εποχή και την κοινωνική της θέση, αλλά χόρεψε κιόλας μαζί τους καθώς και με τον Γιάννη τον υπηρέτη του σπιτιού, που είχε την ονομαστική του εορτή.
Ο Γιάννης παρουσιάζεται ως ένας σχετικά μορφωμένος 30χρονος υπηρέτης με μεγάλες φιλοδοξίες για κοινωνική άνοδο και καταξίωση. Κατά τη διάρκεια του έργου βλέπουμε ότι είναι λογοδοσμένος με την κατά 5 χρόνια μεγαλύτερή του, Χριστίνα, την μαγίρεισσα του σπιτιού.
Πολλές φορές η Δεσποινίς Τζούλια και ο Γιάννης κάθονται στην κουζίνα και συζητάνε ενώ η Χριστίνα κοιμάται σε μία καρέκλα λίγο πιο δίπλα.
Το συγκεκριμένο βράδυ όμως, με τον απόηχο της γιορτής, η συζήτηση της Τζουλιας και του Γιάννη περνάει περισσότερο σε επίπεδο φλερτ και ένα παιχνίδι εξουσίας στο οποίο αρχικά φαίνεται πως η Τζούλια έχει το "πάνω χέρι". Αργότερα κρύβονται μαζί στο δωμάτιο του Γιάννη προκειμένου να αποφύγουν τα κοροιδευτικά σχόλια των χωρικών που τους είδαν να μιλάνε μαζί και η νύχτα τελειώνει εκεί.
Την επόμενη μέρα όμως φαίνεται αισθητά πως κάτι έχει αλλάξει. Το πάθος του Γιάννη για τη Τζούλια έχει μετατραπεί σε ένα πάθος για κοινωνική άνοδο και προσπάθεια να δραπετεύσει απο το κτήμα σε μία καλύτερη ζωή. Βλέποντας πως η Τζούλια, η οποία έχει επίσης αλλάξει και του έχει παραδοθεί ολοκληρωτικά, δε μπορεί να του προσφέρει την κοινωνική άνοδο και την οικονομική άνεση που εκείνος επιθυμεί, την περιφρονεί παίρνοντας πίσω όλα όσα τις είπε τη προηγούμενη νύχτα, αφήνοντάς την απελπισμένη και παραδομένη στις όποιες προθέσεις του. Έτσι τα σκήπτρα του "παιχνιδιού" τους, περνάνε πλέον στα χέρια του Γιάννη.
Η επιστροφή του Κόμη στο μεταξύ, σηματοδοτεί το τέλος του παιχνιδιού τους, ενώ ο Γιάννης πείθει την Τζούλια ότι εφόσον δε κατάφεραν να δραπετεύσουν πριν γυρίσει ο κόμης, η μόνη λύση που της μένει είναι η αυτοκτονία.
Το πιο ενδιαφέρον ίσως στοιχείο του έργου, είναι οι σχέσεις "εξουσίας" που πραγματεύεται ο Strindberg σ'αυτό. Ανάμεσα στη Τζούλια και τον Γιάννη η Τζούλια είναι ισχυρότερη λόγω κοινωνικής θέσης και μόρφωσης, ο Γιάννης όμως είναι ισχυρότερος απο κείνη λόγω φύλου.
Ταυτόχρονα η Χριστίνα έιναι ισχυρότερη από τον Γιάννη ως μεγαλύτερή του και πιο ώριμη, που τον φροντίζει,όπως φαίνεται και στην αρχή του έργου, αλλά και ο Γιάννης είναι ισχυρότερος από την Χριστίνα, ως ο "άντρας" της σχέσης τους.
Επίσης η Τζούλια είναι ισχυρότερη από την Χριστίνα λόγω κοινωνικής θέσης, αφού η Χριστίνα είναι υπηρέτριά της, όμως η Χριστίνα είναι ισχυρότερη απο τη Τζούλια, όχι μόνο ως μεγαλύτερη και πιο αξιοπρεπής, αλλά και γιατί εκείνη είναι λογοδοσμένη επίσημα στον Γιάννη.
(και εδώ παρατηρούμε την σαφή επιρροή των Ιψενικών ερωτικών τριγώνων, στο έργο) Τέλος τα σκήπτρα της εξουσίας σε όλο το έργο κρατάει ο Κόμης, ως εργοδότης και πατέρας, που ενώ άμεσα δεν εμφανίζεται πουθενά, υποδηλώνεται η εξουσία του σε όλους, μέσω τον αντικειμένων του που δεσπόζουν στον χώρο (οι μπότες του, τα πραγματά του, το κουδούνι του)
Το χτύπημα του κουδουνιού στο τέλος του έργου, σηματοδοτεί την επιστροφή του Κόμη και την λήξη του παιχνιδιού του Γιάννη και της Τζούλιας, αφού ο πραγματικός εξουσιαστής όλων τους επέστρεψε και τα πράγματα επανήλθαν (βίαια ή μη) στην τάξη.
 |
| Φωτογραφία από την πρώτη παραγωγή του έργου "Δις Τζούλια στην Στοκχόλμη τον Νοέμβρη του 1906 στο "People's Theatre" |
Πέμπτη 2 Δεκεμβρίου 2010
Στην "Επόμενη Σταση" φτάσαμε . . .
Review
Ο έρωτας σε πουλά και σε αγοράζει χωρίς να κάνει παζάρια και χωρίς να σε ρωτάει. Προκαλεί ευτυχία και πόνο μαζί. Δημιουργεί δεσμούς αλλά και αγεφύρωτα χάσματα, "γιατί?" χωρίς απάντηση και απαντήσεις που κανείς ποτέ δεν ζήτησε. Ο έρωτας μπορεί να σημάνει την αρχή η να δώσει ένα τέλος στα πάντα. Σίγουρα όμως αποτελεί μία καλή αφορμή για σκέψεις και ατελείωτες συζητήσεις, ενώ παραμένει σταθερά απο τα πιο αγαπημένα θέματα που εμπνέουν την κλασσική και σύγχρονη τέχνη ανα τους αιώνες.
Έρωτας λοιπόν, η κινητήριος δύναμη, της πρωτοποριακής παράστασης "Επόμενη Στάση" που παίζεται αυτή την περίοδο στον χώρο "Συν Κατι" στα Εξάρχεια (Μεθώνης 46). Ένας μονόλογος βασισμένος στην ποιητική συλλογή "Μεχρι.." της Νατάσσας Αναγνώστου, η οποία πρωταγωνιστεί και στο έργο, σε διασκευή και σκηνοθεσία Γεωργίας Μιχοπούλου, ενώ την επιμέλεια των σκηνικών και κοστουμιών έχει αναλάβει η Ναντια Σκούρτη.
Σκόρπιες σκέψεις και συναισθήματα, χωρίς άμεσο παραλήπτη, γίνονται λόγια και αντιδράσεις για την πρωταγωνίστρια, σαν μία ύστατη προσπάθεια να κρατηθεί ζωντανή μέσα απ'τις αναμνήσεις της. Πότε ήρεμη πότε εξοργισμένη, πότε ψιθυριστά και πότε φωνάζοντας, ξεσπάει και βγάζει απο μέσα της, με ένα μοναδικό υποκριτικό ταλέντο, όλες τις σκέψεις, τους πόνους, τους πόθους αλλά και τις αμφιβολίες μίας γυναίκας που ζεί τη ζωή της, την απολαμβάνει, αλλά και προβληματίζεται γι'αυτή, προσπαθώντας μέσα από αυτό της το ξέσπασμα να επέλθει απο τις πληγές της η λύτρωση.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσίαζαν οι συνεχείς κλιμακώσεις των διαφορετικών -και πολλές φορές αντικρουόμενων- συναισθημάτων και τα ξεσπάσματά τους, τα οποία η πρωταγωνίστρια απέδιδε σε τέτοιο βαθμό ώστε κυριολεκτικά φαινόταν ότι τα ζούσε. Στο ίδιο άτομο έβλεπες μία ώριμη συνηδητοποιημένη γυναίκα έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της και να παλέψει για τα "θέλω" της και ταυτόχρονα ένα αδύναμο φοβισμένο πλάσμα που φαινόταν να παρακαλεί για ένα θαύμα που δεν έρχεται και έδειχνε να'χει απογοητευτεί απο την ζωή της.(πολύ χαρακτηριστική και συγκινητική η σκηνή που ακουμπάει στον τοίχο εξουθενωμένη και τραγουδάει το "Μαμά Γερνάω" της Τάνιας Τσανακλίδου). Η μετάβαση απο την μία κατάσταση στην άλλη, ήταν από υποκριτικής απόψεως συγκλονιστική, ενώ χαρακτηριστικές ήταν οι σκηνές όπου φαινόταν να αλλάζει η διάθεση μέσα στην ίδια πρόταση.
Κάθε ένα απο τα κομμάτια του μονολόγου με τα αντίστοιχα συναισθήματα, είχαν διαφορετικό αποδέκτη και όλοι τους μαζί, εκπροσωπούνταν απο ένα άτομο το οποίο ήταν ο παραλήπτης αλλά και η αιτία της έκρηξης.
Το άτομο αυτό, τον "συμβολισμό του παρελθόντος", αποτελεί ένας "απρόσωπος" άντρας ντυμένος με καπέλο και καπαρντίνα, γυρισμένος πλάτη στο κοινό που παρακολουθεί σχεδόν αμέτοχος όλο το ξέσπασμα της πρωταγωνίστριας, από την ηρεμία μέχρι το κρεσέντο της, κάθεται απομακρυσμένος σαν να είναι και να μην είναι εκεί. Το σκηνοθετικό αυτό εύρημα μου προκάλεσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και δε μπόρεσα να μην ανακαλέσω στη μνήμη μου την σκηνοθεσία του Ν.Διαμαντή για την "προδοσία" του Χ.Πίντερ, όπου οι ηθοποιοί ήταν σε όλες τις σκηνές παρόντες είτε συμμετείχαν είτε όχι, επιβάλλοντας έτσι την παρουσία τους και τονίζοντας την άμεση επιρροή τους στην εξέλιξη του έργου. Αντίστοιχα κι εδώ, η αντρική παρουσία, επηρρέαζε τα συναισθήματα και τα ξεσπάσματα της πρωταγωνίστριας και πολλές φορές, μάλιστα, τα σιγόνταρε κιόλας, κάνοντας ερωτήσεις, ή θέτοντας τα όρια που έκαναν αισθητή την ύπαρξή του (- Δική μου είναι η παράσταση! -......Δική σου και η αυλαία....)
Η "συζήτηση" μεταξύ της πρωταγωνίστριας και του "φανταστικού παραλήπτη" ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα, αφού μέσω αυτής, εκφράζονταν οι διφορούμενες σκέψεις, οι αντιρρήσεις και οι απαντήσεις στα συναισθήματα της κοπέλας, οι οποίες προέρχονταν όχι τόσο απο τον εκάστοτε παραλήπτη, αλλα απο τον ίδιο της τον εαυτό. Υποκριτικά ήταν αρκετά προσεγμένο και αν και σε κάποια σημεία η άρθρωση και η χροιά της φωνής του "μυστηριώδους άντρα" δε βοηθούσε τόσο στο να αποδοθεί το κύρος και η σπουδαιότητα των ερωτήσεων, γενικά ήταν μία πραγματικά αξιόλογη προσπάθεια.
Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο που στελέχωνε την παράσταση, ήταν το σκηνικό και ενδυματολογικό κομμάτι. Τα σκηνικά αν και λιτά και απέριττα, ήταν ιδιαίτερα προσεγμένα και σε μετέφεραν σε ένα απομονωμένο μεν, αλλά "ζεστό" και ευχάριστο δωμάτιο που χωρούσε και κυριολεκτικά "αγκάλιαζε" τις βαθύτερες σκέψεις της πρωταγωνίστριας. Ενδυματολογικά, ήταν ενδιαφέρον εύρημα οι αλλαγές των ρούχων που συμβάδιζαν με τις διακυμάνσεις των συναισθημάτων της και οπτικοποιούσαν αυτή την αλλαγή τους.
Σε γενικές γραμμές, η παράσταση αποτελούσε μία ενδιαφέρουσα και προσεγμένη δουλειά που θα βάλει σε σκέψεις τον θεατή και σε συνδυασμό με την ατμοσφαιρική μουσική που την συνοδεύει, θα του ξυπνήσει γνώριμες μνήμες και συναισθήματα προκαλώντας τον για μία ακόμα φορά να αναρωτηθεί για το πόσο καθοριστικό ρόλο παίζει στις ζωές και τη διαμόρφωση του εαυτού μας ο έρωτας με ότι αυτός συνεπάγεται . . . . . .
Στοιχεία παράστασης
Για όσους ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν την παράσταση :
Ημέρες παραστάσεων
Νοέμβριος - Σάββατο 20, Δευτέρα 22, Τετάρτη 24, & Πέμπτη 25
Δεκέμβριος - κάθε Πέμπτη & Σάββατο 2,4,9,11,16,18,23,30
Ώρα ενάρξεως: 21:15
Διάρκεια παράστασης: 50 λεπτά
Είσοδος:10 ευρώ
σκηνοθεσία – διασκευή: Μιχοπούλου Γεωργία
σκηνικά – κοστούμια: Σκούρτη Νάντια
διασκευή: Μιχοπούλου Γεωργία
παίζει: Νατάσσα Αναγνώστου
αντρική φωνή: Κωνσταντής Μπαρμπούρης
Ο έρωτας σε πουλά και σε αγοράζει χωρίς να κάνει παζάρια και χωρίς να σε ρωτάει. Προκαλεί ευτυχία και πόνο μαζί. Δημιουργεί δεσμούς αλλά και αγεφύρωτα χάσματα, "γιατί?" χωρίς απάντηση και απαντήσεις που κανείς ποτέ δεν ζήτησε. Ο έρωτας μπορεί να σημάνει την αρχή η να δώσει ένα τέλος στα πάντα. Σίγουρα όμως αποτελεί μία καλή αφορμή για σκέψεις και ατελείωτες συζητήσεις, ενώ παραμένει σταθερά απο τα πιο αγαπημένα θέματα που εμπνέουν την κλασσική και σύγχρονη τέχνη ανα τους αιώνες.
Έρωτας λοιπόν, η κινητήριος δύναμη, της πρωτοποριακής παράστασης "Επόμενη Στάση" που παίζεται αυτή την περίοδο στον χώρο "Συν Κατι" στα Εξάρχεια (Μεθώνης 46). Ένας μονόλογος βασισμένος στην ποιητική συλλογή "Μεχρι.." της Νατάσσας Αναγνώστου, η οποία πρωταγωνιστεί και στο έργο, σε διασκευή και σκηνοθεσία Γεωργίας Μιχοπούλου, ενώ την επιμέλεια των σκηνικών και κοστουμιών έχει αναλάβει η Ναντια Σκούρτη.
Σκόρπιες σκέψεις και συναισθήματα, χωρίς άμεσο παραλήπτη, γίνονται λόγια και αντιδράσεις για την πρωταγωνίστρια, σαν μία ύστατη προσπάθεια να κρατηθεί ζωντανή μέσα απ'τις αναμνήσεις της. Πότε ήρεμη πότε εξοργισμένη, πότε ψιθυριστά και πότε φωνάζοντας, ξεσπάει και βγάζει απο μέσα της, με ένα μοναδικό υποκριτικό ταλέντο, όλες τις σκέψεις, τους πόνους, τους πόθους αλλά και τις αμφιβολίες μίας γυναίκας που ζεί τη ζωή της, την απολαμβάνει, αλλά και προβληματίζεται γι'αυτή, προσπαθώντας μέσα από αυτό της το ξέσπασμα να επέλθει απο τις πληγές της η λύτρωση.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσίαζαν οι συνεχείς κλιμακώσεις των διαφορετικών -και πολλές φορές αντικρουόμενων- συναισθημάτων και τα ξεσπάσματά τους, τα οποία η πρωταγωνίστρια απέδιδε σε τέτοιο βαθμό ώστε κυριολεκτικά φαινόταν ότι τα ζούσε. Στο ίδιο άτομο έβλεπες μία ώριμη συνηδητοποιημένη γυναίκα έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της και να παλέψει για τα "θέλω" της και ταυτόχρονα ένα αδύναμο φοβισμένο πλάσμα που φαινόταν να παρακαλεί για ένα θαύμα που δεν έρχεται και έδειχνε να'χει απογοητευτεί απο την ζωή της.(πολύ χαρακτηριστική και συγκινητική η σκηνή που ακουμπάει στον τοίχο εξουθενωμένη και τραγουδάει το "Μαμά Γερνάω" της Τάνιας Τσανακλίδου). Η μετάβαση απο την μία κατάσταση στην άλλη, ήταν από υποκριτικής απόψεως συγκλονιστική, ενώ χαρακτηριστικές ήταν οι σκηνές όπου φαινόταν να αλλάζει η διάθεση μέσα στην ίδια πρόταση.
Κάθε ένα απο τα κομμάτια του μονολόγου με τα αντίστοιχα συναισθήματα, είχαν διαφορετικό αποδέκτη και όλοι τους μαζί, εκπροσωπούνταν απο ένα άτομο το οποίο ήταν ο παραλήπτης αλλά και η αιτία της έκρηξης.
Το άτομο αυτό, τον "συμβολισμό του παρελθόντος", αποτελεί ένας "απρόσωπος" άντρας ντυμένος με καπέλο και καπαρντίνα, γυρισμένος πλάτη στο κοινό που παρακολουθεί σχεδόν αμέτοχος όλο το ξέσπασμα της πρωταγωνίστριας, από την ηρεμία μέχρι το κρεσέντο της, κάθεται απομακρυσμένος σαν να είναι και να μην είναι εκεί. Το σκηνοθετικό αυτό εύρημα μου προκάλεσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον και δε μπόρεσα να μην ανακαλέσω στη μνήμη μου την σκηνοθεσία του Ν.Διαμαντή για την "προδοσία" του Χ.Πίντερ, όπου οι ηθοποιοί ήταν σε όλες τις σκηνές παρόντες είτε συμμετείχαν είτε όχι, επιβάλλοντας έτσι την παρουσία τους και τονίζοντας την άμεση επιρροή τους στην εξέλιξη του έργου. Αντίστοιχα κι εδώ, η αντρική παρουσία, επηρρέαζε τα συναισθήματα και τα ξεσπάσματα της πρωταγωνίστριας και πολλές φορές, μάλιστα, τα σιγόνταρε κιόλας, κάνοντας ερωτήσεις, ή θέτοντας τα όρια που έκαναν αισθητή την ύπαρξή του (- Δική μου είναι η παράσταση! -......Δική σου και η αυλαία....)
Η "συζήτηση" μεταξύ της πρωταγωνίστριας και του "φανταστικού παραλήπτη" ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα, αφού μέσω αυτής, εκφράζονταν οι διφορούμενες σκέψεις, οι αντιρρήσεις και οι απαντήσεις στα συναισθήματα της κοπέλας, οι οποίες προέρχονταν όχι τόσο απο τον εκάστοτε παραλήπτη, αλλα απο τον ίδιο της τον εαυτό. Υποκριτικά ήταν αρκετά προσεγμένο και αν και σε κάποια σημεία η άρθρωση και η χροιά της φωνής του "μυστηριώδους άντρα" δε βοηθούσε τόσο στο να αποδοθεί το κύρος και η σπουδαιότητα των ερωτήσεων, γενικά ήταν μία πραγματικά αξιόλογη προσπάθεια.
Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο που στελέχωνε την παράσταση, ήταν το σκηνικό και ενδυματολογικό κομμάτι. Τα σκηνικά αν και λιτά και απέριττα, ήταν ιδιαίτερα προσεγμένα και σε μετέφεραν σε ένα απομονωμένο μεν, αλλά "ζεστό" και ευχάριστο δωμάτιο που χωρούσε και κυριολεκτικά "αγκάλιαζε" τις βαθύτερες σκέψεις της πρωταγωνίστριας. Ενδυματολογικά, ήταν ενδιαφέρον εύρημα οι αλλαγές των ρούχων που συμβάδιζαν με τις διακυμάνσεις των συναισθημάτων της και οπτικοποιούσαν αυτή την αλλαγή τους.
Σε γενικές γραμμές, η παράσταση αποτελούσε μία ενδιαφέρουσα και προσεγμένη δουλειά που θα βάλει σε σκέψεις τον θεατή και σε συνδυασμό με την ατμοσφαιρική μουσική που την συνοδεύει, θα του ξυπνήσει γνώριμες μνήμες και συναισθήματα προκαλώντας τον για μία ακόμα φορά να αναρωτηθεί για το πόσο καθοριστικό ρόλο παίζει στις ζωές και τη διαμόρφωση του εαυτού μας ο έρωτας με ότι αυτός συνεπάγεται . . . . . .
Στοιχεία παράστασης
Για όσους ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν την παράσταση :
Ημέρες παραστάσεων
Νοέμβριος - Σάββατο 20, Δευτέρα 22, Τετάρτη 24, & Πέμπτη 25
Δεκέμβριος - κάθε Πέμπτη & Σάββατο 2,4,9,11,16,18,23,30
Ώρα ενάρξεως: 21:15
Διάρκεια παράστασης: 50 λεπτά
Είσοδος:10 ευρώ
σκηνοθεσία – διασκευή: Μιχοπούλου Γεωργία
σκηνικά – κοστούμια: Σκούρτη Νάντια
διασκευή: Μιχοπούλου Γεωργία
παίζει: Νατάσσα Αναγνώστου
αντρική φωνή: Κωνσταντής Μπαρμπούρης
Δευτέρα 22 Νοεμβρίου 2010
Με τον Genet στο "Μπαλκόνι"
Λίγα λόγια για το έργο
Ένας δραματουργός με ύποπτο παρελθόν και πολυτάραχη ζωή, δε θα μπορούσε να παραλείψει στη δραματουργία του την αναφορά στο αρχαιότερο επάγγελμα, δινοντάς του όμως μία διαφορετική οπτική απο την συνηθισμένη.
Το "σπίτι" της Μαντάμ Ίρμα, στο έργο του Jean Genet "το μπαλκόνι", φαντάζει περισσότερο με μία εναλλακτική σκηνή θεάτρου, παρά με έναν οποιονδήποτε συνηθισμένο οίκο ανοχής. Ένας χώρος όπου λαμβάνουν θέση εναλλακτικές performances με σκοπό να εξυπηρετήσουν όχι μόνο το σώμα αλλά και την ψυχή, εκπληρώνοντας έτσι τα πιο τρελά όνειρα και τις φαντασιώσεις του εκάστοτε θαμώνα, ενώ η ίδια η μαντάμ Ίρμα, σαν άλλος σκηνοθέτης, οργανώνει και διευθύνει από το μπαλκόνι της (που έχει θέα σε όλα τα δωμάτια) αυτό το συνονθύλευμα φαντασίας και πραγματικότητας.
Από την αρχή κιόλας του έργου, παρουσιάζονται οι πρωταγωνιστές των σκηνών. Οι μεταμφιέσεις των πελατών σε εξέχουσες μορφές της κοινωνίας της εποχής, καλύπτοντας έτσι την έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου, για εξουσία και κοινωνική καταξίωση.
Μέσα από τις "σκηνές" που παίζονται σε κάθε δωμάτιο, ο αντιδραστικός Genet, διερευνεί με τον δικό του τρόπο, τους ρόλους της εξουσίας στην κοινωνία και τις διαφορετικές πτυχές που μπορεί αυτοί να έχουν
Οι ρόλοι του δικαστή, που τιμωρεί τον κλέφτη, του επισκόπου που δίνει άφεση αμαρτιών στην μετανοημένη και του στρατηγού που επιβαίνει στο άλογό του είναι αρκετά ισχυροί και αποτελούν σημαντικές μορφές στην κοινωνία της εποχής που διαδραματίζεται το έργο. Για τον λόγο αυτό, η μανταμ Ίρμα -το όνομα και μόνο της οποίας, προδίδει το ταραγμένο και "περπατημένο" παρελθόν του συγγραφέα, αφου το όνομα "Ίρμα" είναι το πιο συνηθισμένο στα πορνεία της Γαλλίας- φροντίζει το κάθε δωμάτιο να ναι εμπλουτισμένο με τα απαραίτητα κοστούμια και σκηνικά για την τέλεια και αληθοφανή δραματοποίηση της κάθε σκηνής προσδίδοντας έτσι θεατρικότητα στο έργο.
Παράλληλα με την δράση εντός του "οίκου", έξω στην πόλη, ξεσπάει επανάσταση.Όλοι οι "ένοικοι" του πορνείου, περιμένουν εναγωνίως την άφιξη του Αρχηγού της Αστυνομίας σαν Μεσσία, ενώ η Chantal, μία απο τις κοπέλες της μανταμ Ίρμα, εγκαταλείπει το "σπίτι" για να ηγηθεί της επανάστασης. Η εμφάνιση του απεσταλμένου της Βασίλισσας, που έρχεται στο πορνείο να ανακοινώσει ότι οι πυλώνες της κοινωνίας τους (ο Δικαστής, ο Επίσκοπος, ο Στρατηγός κλπ) έχουν σκοτωθεί κατά την διάρκεια της εξέγερσης, είναι μία συμβολική και συνάμα προφητική σκηνή, που σχεδόν προδιαγράφει την συνέχεια. Τα κοστούμια των "ρόλων" από το "σπίτι των παραισθήσεων και των φαντασιώσεων" της μανταμ Ίρμα, χρησιμοποιούνται για μία ακόμα "παράσταση" για πρώτη φορά σε κοινή θέα και οι "ρόλοι" τους "ζωντανεύουν" σε μία αντιεπαναστατική απόπειρα να αποκαταστήσουν την τάξη και το αρχικό status quo της κοινωνίας τους.
Πηγή έμπνευσης του έργου
Το "μπαλκόνι" έχει εμφανιστεί σε 3 διαφορετικές μορφές θεατρικού έργου. Η πρώτη, που ο Genet έγραψε ανάμεσα στο Γενάρη και τον Σεπτέμβρη του 1955, αποτελείται απο 2 πράξεις και 15 σκηνές και περιλαμβάνει μία ακολουθία ονείρων της Μανταμ Ίρμα, απο τρεις τραυματισμένους άντρες (που συμβολίζουν το αίμα , τα δάκρυα και το σπέρμα) και η οποία λαμβάνει χώρα αμέσως πριν την άφιξη του Άρθουρ στον οίκο ανοχής και τον τραυματισμό του.
Η δεύτερη εκδοχή, γράφτηκε το 1960, είναι η μεγαλύτερη απο τις 3 μορφές του έργου και αυτή με το βαθύτερο κοινωνικό και πολιτικό νόημα, ενώ η τρίτη είναι η μικρότερη απ'όλες και μειώνει το πολιτικό μήνυμα του έργου.
Άξιο αναφοράς είναι ότι ο Genet πήρε την αρχική έμπνευση για την συγγραφή του έργου από την Ισπανία της εποχής του Franco. Μάλιστα δήλωσε ο ίδιος σε εφημερίδα το 1957
"Αφετηρία μου ήταν η Ισπανία. Η Ισπανία του Franco και το επαναστατικό στοιχείο που αυτοευνουχίζεται, ήταν όλοι αυτοί οι Ρεμπουπλικάνοι που παραδέχτηκαν την ήττα τους. Τότε το έργο μου άρχισε να εξελίσεεται προς μία κατεύθυνση, ενώ η Ισπανια προς μία άλλη"
Το ενδιαφέρον του Genet κέντρισε επίσης, η αναφορά stiς εφημερίδες, για τα σχέδια δύο τεράστιων τάφων :
του Fransisco Franco της Ισπανίας, το κολοσσιαίο μνημείο "Valle de los Caidos" ("Κοιλάδα των Πεσόντων"), όπου θάφτηκε το 1975,
και του Aga Khan III στο Aswan της Αιγύπτου
τα γεγονότα αυτά έδωσαν την πηγή έμπνευσης στον Genet για την λαχτάρα της αναμονλης του Αρχηγού της αστυνομίας και μίας νεκρικής λατρείας γύρω απτο πρόσωπό του στο έργο.
Φιλοσοφική ανάλυση
Ο φιλόσοφος Lucien Goldmann επισημαίνει ότι τα θέματα που αφορούν το "Μπαλκόνι" μπορούν να διαιρεθούν σε δύο κατηγορίες : σ'αυτά που είναι βασικά και πρωτέυοντα και σ'αυτά που είναι λιγότερο ουσιώδη. Αυτά που μπορούμε να αναγνωρίσουμε κι απο τα παλαιότερα έργα του Genet, δηλαδή, ο καθρέφτης, η σεξουαλικότητα, το όνειρο ενάντια στη πραγματικότητα και ο θάνατος ενάντια στην αμαρτωλή ζωή, ανήκουν στα δευτερεύοντα στοιχεία. Αντίθετα, το βασικό θέμα του έργου είναι μια σαφής και κατανοητή ανάλυση του μετασχηματισμού της βιομηχανικής κοινωνίας σε μια τεχνοκρατία
Κατά τον Goldmann, ο Genet συνδέει τις εμπειρίες των χαρακτήρων του με τις μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές του εικοστού αιώνα, ιδιαίτερα σημαντική μεταξύ των οποίων είναι «η κατάρρευση των ελπίδων για επανάσταση.
Στο έργο διακρίνεται επίσης η προσπάθεια ισορροπίας ανάμεσα σε τρείς ισοδύναμες και αλληλένδετες κινήσεις. "καθεστηκυία τάξη - απειλή για την τάξη - επαναφορά της τάξης"
Το πρώτο κομμάτι του έργου δραματοποιεί τον τρόπο με τον οποίο εξέχουσες φιγούρες της καθεστηκυίας τάξης -ο Επίσκοπος, ο δικαστής, ο Στρατηγός - διαψεύδουν τους πραγματικούς φορείς της εξουσίας στη σύγχρονη κοινωνία.
Ο Genet χρησιμοποιεί έναν οίκο παραισθήσεων, ένα πορνείο στο οποίο η σεξουαλικότητα εν τέλει δε παίζει κανέναν απολύτως ρόλο, ενω κυριαρχεί η δίψα για εξουσία. Οι πρώτες σκηνές μας δείχνουν τρία χαρακτηριστικά δείγματα και αυτό που είναι κοινό και στις τρείσ φαντασιώσεις, είναι ότι, σε αντίθεση με την κοινωνική πραγματικότητα, εξακολουθούν να συγχέουν το κύρος με την εξουσία και να προσπαθούν να προσδιορίσουν το ένα μέσω του άλλου
Ο Goldmann θεωρεί, πως η Ίρμα και ο Αρχηγός της Αστυνομίας είναι αυτοί που έχουν την πραγματική δύναμη και εξουσία στο έργο, εφόσον αποτελούν τις δύο βασικές πτυχές της Τεχνοκρατίας :Οργάνωση επιχείρησης και δύναμη του κράτους. Κατα συνέπεια το δίλημμα του Αρχηγού της Αστυνομίας, δραματοποιεί κατα κάποιον τρόπο την ιστορική διαδικασία της αύξησης του κύρους των μεθόδων καταστολής στη συνείδηση των μαζών. Κύριο θέμα του έργου, αποτελεί επίσης η μεταμόρφωση, μέσω της οποίας ο Αρχηγός της Αστυνομίας έρχεται να αποτελέσει τμήμα των φαντασιώσεων για εξουσία, των ανθρώπων που δεν την έχουν. Εξίσου σημαντικός είναι και ο ρόλος του Roger του αρχηγού της επανάστασης, που έρχεται στο σπίτι της μανταμ Ίρμα για να πάρει την δική του γεύση απο εξουσία. Ωστόσο με τον τρόπο αυτο, όπως ο ίδιος ο Ζενε αναφέρει, ο επαναστάτης που ονειρεύεται να γίνει Αρχηγός της Αστυνομίας, ευνουχίζει τον εαυτό του ως επαναστάτη.
Πολύς κόσμος διαφωνεί με την έλλειψη ελπίδας που διακατέχει τα έργα του Ζενε, Αλλά θα ήταν δύσκολο να αρνηθεί κανείς ότι είναι απόλυτα ρεαλιστική, στο βαθμό που μεταφέρει, σε λογοτεχνικό επίπεδο, τους θεμελιώδεις μετασχηματισμούς που η σύγχρονη κοινωνία έχει υποστεί κατά τα τελευταία σαράντα χρόνια, καθώς επίσης και ότι ο Genet το κάνει αυτό με ιδιαίτερα σαφή και κατανοητό τρόπο.
Αξιοσημείωτες Παραστάσεις
Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά στο Arts Theatre του Λονδίνου, στα αγγλικά, το 1957, σε σκηνοθεσία Peter Zadek, ακολούθησε παράσταση στο Βερολίνο το 1959 σε σκηνοθεσία Hans Lietzau, ενω το 1960 ανέβηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι, στο Theatre du Gymnase, σε σκηνοθεσία Peter Brook, με τις Marie Bell και Loleh Bellon στους ρόλους της Ίρμας και της Κάρμεν αντιστοίχως, και τον Roger Blin στο ρόλο του Απεσταλμένου. Αξιοσημείωτη επίσης είναι και η παράσταση του Maryland Stage Company το Νοεμβριο του 1988 σε σκηνοθεσία Xerxes Mehta
.
Ένας δραματουργός με ύποπτο παρελθόν και πολυτάραχη ζωή, δε θα μπορούσε να παραλείψει στη δραματουργία του την αναφορά στο αρχαιότερο επάγγελμα, δινοντάς του όμως μία διαφορετική οπτική απο την συνηθισμένη.
Το "σπίτι" της Μαντάμ Ίρμα, στο έργο του Jean Genet "το μπαλκόνι", φαντάζει περισσότερο με μία εναλλακτική σκηνή θεάτρου, παρά με έναν οποιονδήποτε συνηθισμένο οίκο ανοχής. Ένας χώρος όπου λαμβάνουν θέση εναλλακτικές performances με σκοπό να εξυπηρετήσουν όχι μόνο το σώμα αλλά και την ψυχή, εκπληρώνοντας έτσι τα πιο τρελά όνειρα και τις φαντασιώσεις του εκάστοτε θαμώνα, ενώ η ίδια η μαντάμ Ίρμα, σαν άλλος σκηνοθέτης, οργανώνει και διευθύνει από το μπαλκόνι της (που έχει θέα σε όλα τα δωμάτια) αυτό το συνονθύλευμα φαντασίας και πραγματικότητας.
Από την αρχή κιόλας του έργου, παρουσιάζονται οι πρωταγωνιστές των σκηνών. Οι μεταμφιέσεις των πελατών σε εξέχουσες μορφές της κοινωνίας της εποχής, καλύπτοντας έτσι την έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου, για εξουσία και κοινωνική καταξίωση.
Μέσα από τις "σκηνές" που παίζονται σε κάθε δωμάτιο, ο αντιδραστικός Genet, διερευνεί με τον δικό του τρόπο, τους ρόλους της εξουσίας στην κοινωνία και τις διαφορετικές πτυχές που μπορεί αυτοί να έχουν
Οι ρόλοι του δικαστή, που τιμωρεί τον κλέφτη, του επισκόπου που δίνει άφεση αμαρτιών στην μετανοημένη και του στρατηγού που επιβαίνει στο άλογό του είναι αρκετά ισχυροί και αποτελούν σημαντικές μορφές στην κοινωνία της εποχής που διαδραματίζεται το έργο. Για τον λόγο αυτό, η μανταμ Ίρμα -το όνομα και μόνο της οποίας, προδίδει το ταραγμένο και "περπατημένο" παρελθόν του συγγραφέα, αφου το όνομα "Ίρμα" είναι το πιο συνηθισμένο στα πορνεία της Γαλλίας- φροντίζει το κάθε δωμάτιο να ναι εμπλουτισμένο με τα απαραίτητα κοστούμια και σκηνικά για την τέλεια και αληθοφανή δραματοποίηση της κάθε σκηνής προσδίδοντας έτσι θεατρικότητα στο έργο.
Παράλληλα με την δράση εντός του "οίκου", έξω στην πόλη, ξεσπάει επανάσταση.Όλοι οι "ένοικοι" του πορνείου, περιμένουν εναγωνίως την άφιξη του Αρχηγού της Αστυνομίας σαν Μεσσία, ενώ η Chantal, μία απο τις κοπέλες της μανταμ Ίρμα, εγκαταλείπει το "σπίτι" για να ηγηθεί της επανάστασης. Η εμφάνιση του απεσταλμένου της Βασίλισσας, που έρχεται στο πορνείο να ανακοινώσει ότι οι πυλώνες της κοινωνίας τους (ο Δικαστής, ο Επίσκοπος, ο Στρατηγός κλπ) έχουν σκοτωθεί κατά την διάρκεια της εξέγερσης, είναι μία συμβολική και συνάμα προφητική σκηνή, που σχεδόν προδιαγράφει την συνέχεια. Τα κοστούμια των "ρόλων" από το "σπίτι των παραισθήσεων και των φαντασιώσεων" της μανταμ Ίρμα, χρησιμοποιούνται για μία ακόμα "παράσταση" για πρώτη φορά σε κοινή θέα και οι "ρόλοι" τους "ζωντανεύουν" σε μία αντιεπαναστατική απόπειρα να αποκαταστήσουν την τάξη και το αρχικό status quo της κοινωνίας τους.
Πηγή έμπνευσης του έργου
Το "μπαλκόνι" έχει εμφανιστεί σε 3 διαφορετικές μορφές θεατρικού έργου. Η πρώτη, που ο Genet έγραψε ανάμεσα στο Γενάρη και τον Σεπτέμβρη του 1955, αποτελείται απο 2 πράξεις και 15 σκηνές και περιλαμβάνει μία ακολουθία ονείρων της Μανταμ Ίρμα, απο τρεις τραυματισμένους άντρες (που συμβολίζουν το αίμα , τα δάκρυα και το σπέρμα) και η οποία λαμβάνει χώρα αμέσως πριν την άφιξη του Άρθουρ στον οίκο ανοχής και τον τραυματισμό του.
Η δεύτερη εκδοχή, γράφτηκε το 1960, είναι η μεγαλύτερη απο τις 3 μορφές του έργου και αυτή με το βαθύτερο κοινωνικό και πολιτικό νόημα, ενώ η τρίτη είναι η μικρότερη απ'όλες και μειώνει το πολιτικό μήνυμα του έργου.
Άξιο αναφοράς είναι ότι ο Genet πήρε την αρχική έμπνευση για την συγγραφή του έργου από την Ισπανία της εποχής του Franco. Μάλιστα δήλωσε ο ίδιος σε εφημερίδα το 1957
"Αφετηρία μου ήταν η Ισπανία. Η Ισπανία του Franco και το επαναστατικό στοιχείο που αυτοευνουχίζεται, ήταν όλοι αυτοί οι Ρεμπουπλικάνοι που παραδέχτηκαν την ήττα τους. Τότε το έργο μου άρχισε να εξελίσεεται προς μία κατεύθυνση, ενώ η Ισπανια προς μία άλλη"
Το ενδιαφέρον του Genet κέντρισε επίσης, η αναφορά stiς εφημερίδες, για τα σχέδια δύο τεράστιων τάφων :
του Fransisco Franco της Ισπανίας, το κολοσσιαίο μνημείο "Valle de los Caidos" ("Κοιλάδα των Πεσόντων"), όπου θάφτηκε το 1975,
και του Aga Khan III στο Aswan της Αιγύπτου
τα γεγονότα αυτά έδωσαν την πηγή έμπνευσης στον Genet για την λαχτάρα της αναμονλης του Αρχηγού της αστυνομίας και μίας νεκρικής λατρείας γύρω απτο πρόσωπό του στο έργο.
Fransisco Franco
Φιλοσοφική ανάλυση
Ο φιλόσοφος Lucien Goldmann επισημαίνει ότι τα θέματα που αφορούν το "Μπαλκόνι" μπορούν να διαιρεθούν σε δύο κατηγορίες : σ'αυτά που είναι βασικά και πρωτέυοντα και σ'αυτά που είναι λιγότερο ουσιώδη. Αυτά που μπορούμε να αναγνωρίσουμε κι απο τα παλαιότερα έργα του Genet, δηλαδή, ο καθρέφτης, η σεξουαλικότητα, το όνειρο ενάντια στη πραγματικότητα και ο θάνατος ενάντια στην αμαρτωλή ζωή, ανήκουν στα δευτερεύοντα στοιχεία. Αντίθετα, το βασικό θέμα του έργου είναι μια σαφής και κατανοητή ανάλυση του μετασχηματισμού της βιομηχανικής κοινωνίας σε μια τεχνοκρατία
Κατά τον Goldmann, ο Genet συνδέει τις εμπειρίες των χαρακτήρων του με τις μεγάλες πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές του εικοστού αιώνα, ιδιαίτερα σημαντική μεταξύ των οποίων είναι «η κατάρρευση των ελπίδων για επανάσταση.
Στο έργο διακρίνεται επίσης η προσπάθεια ισορροπίας ανάμεσα σε τρείς ισοδύναμες και αλληλένδετες κινήσεις. "καθεστηκυία τάξη - απειλή για την τάξη - επαναφορά της τάξης"
Το πρώτο κομμάτι του έργου δραματοποιεί τον τρόπο με τον οποίο εξέχουσες φιγούρες της καθεστηκυίας τάξης -ο Επίσκοπος, ο δικαστής, ο Στρατηγός - διαψεύδουν τους πραγματικούς φορείς της εξουσίας στη σύγχρονη κοινωνία.
Ο Genet χρησιμοποιεί έναν οίκο παραισθήσεων, ένα πορνείο στο οποίο η σεξουαλικότητα εν τέλει δε παίζει κανέναν απολύτως ρόλο, ενω κυριαρχεί η δίψα για εξουσία. Οι πρώτες σκηνές μας δείχνουν τρία χαρακτηριστικά δείγματα και αυτό που είναι κοινό και στις τρείσ φαντασιώσεις, είναι ότι, σε αντίθεση με την κοινωνική πραγματικότητα, εξακολουθούν να συγχέουν το κύρος με την εξουσία και να προσπαθούν να προσδιορίσουν το ένα μέσω του άλλου
Ο Goldmann θεωρεί, πως η Ίρμα και ο Αρχηγός της Αστυνομίας είναι αυτοί που έχουν την πραγματική δύναμη και εξουσία στο έργο, εφόσον αποτελούν τις δύο βασικές πτυχές της Τεχνοκρατίας :Οργάνωση επιχείρησης και δύναμη του κράτους. Κατα συνέπεια το δίλημμα του Αρχηγού της Αστυνομίας, δραματοποιεί κατα κάποιον τρόπο την ιστορική διαδικασία της αύξησης του κύρους των μεθόδων καταστολής στη συνείδηση των μαζών. Κύριο θέμα του έργου, αποτελεί επίσης η μεταμόρφωση, μέσω της οποίας ο Αρχηγός της Αστυνομίας έρχεται να αποτελέσει τμήμα των φαντασιώσεων για εξουσία, των ανθρώπων που δεν την έχουν. Εξίσου σημαντικός είναι και ο ρόλος του Roger του αρχηγού της επανάστασης, που έρχεται στο σπίτι της μανταμ Ίρμα για να πάρει την δική του γεύση απο εξουσία. Ωστόσο με τον τρόπο αυτο, όπως ο ίδιος ο Ζενε αναφέρει, ο επαναστάτης που ονειρεύεται να γίνει Αρχηγός της Αστυνομίας, ευνουχίζει τον εαυτό του ως επαναστάτη.
Πολύς κόσμος διαφωνεί με την έλλειψη ελπίδας που διακατέχει τα έργα του Ζενε, Αλλά θα ήταν δύσκολο να αρνηθεί κανείς ότι είναι απόλυτα ρεαλιστική, στο βαθμό που μεταφέρει, σε λογοτεχνικό επίπεδο, τους θεμελιώδεις μετασχηματισμούς που η σύγχρονη κοινωνία έχει υποστεί κατά τα τελευταία σαράντα χρόνια, καθώς επίσης και ότι ο Genet το κάνει αυτό με ιδιαίτερα σαφή και κατανοητό τρόπο.
Αξιοσημείωτες Παραστάσεις
Το έργο ανέβηκε για πρώτη φορά στο Arts Theatre του Λονδίνου, στα αγγλικά, το 1957, σε σκηνοθεσία Peter Zadek, ακολούθησε παράσταση στο Βερολίνο το 1959 σε σκηνοθεσία Hans Lietzau, ενω το 1960 ανέβηκε για πρώτη φορά στο Παρίσι, στο Theatre du Gymnase, σε σκηνοθεσία Peter Brook, με τις Marie Bell και Loleh Bellon στους ρόλους της Ίρμας και της Κάρμεν αντιστοίχως, και τον Roger Blin στο ρόλο του Απεσταλμένου. Αξιοσημείωτη επίσης είναι και η παράσταση του Maryland Stage Company το Νοεμβριο του 1988 σε σκηνοθεσία Xerxes Mehta
"Balcony" by Maryland Stage Company 1988
.
Παρασκευή 19 Νοεμβρίου 2010
o Genet και οι "δούλες" του.
Jean Genet (1910 - 1986)
o Jean Genet υπήρξε ένας διακεκριμένος μεν, αμφιλεγόμενος δε, καλλιτέχνης.Κατά τη διάρκεια της ζωής του έχει ασχοληθεί με την λογοτεχνία την δραματουργία την ποιηση αλλά και την πολιτική.
Γεννήθηκε στην Γαλλία στις 19 Δεκεμβρίου του 1910 ως καρπός παράνομου έρωτα, αφού, για την ιστορία, η μητέρα του ήταν μια νεαρή ιερόδουλη που μόλις ο νεαρός Jean έγινε ενός έτους, τον έδωσε για υιοθεσία στην οικογένεια ενός ξυλουργού. Η καινούρια του οικογένεια του φερόταν με στοργή και τον μεγάλωνε με ιδιαίτερη φροντίδα, όμως ο Jean, παρά το γεγονός οτι υπήρξε άριστος μα8ητής στο σχολείο, παρουσίαζε μία γενικής φύσεως παραβατική συμπεριφορά που περιελάμβανε απο τάσεις φυγής εως και μικροκλοπές.
Mετά τον θάνατο της θετής του μητέρας, ο Genet, μετακόμισε το σπίτι ενός ηλικιωμένου ζευγαριού, αν και δε φαινέται να έμεινε μαζί τους παραπάνω απο 2 χρόνια. Κατά τα λεγόμενα της γυναίκας, έβγαινε κρυφά απο το σπίτι τα βράδυα ενώ πολλές φορές της φαινόταν βαμμένος με γυναικείο μεικ-απ.
Μία άλλη φορά ξόδεψε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό που δεν του άνηκε, σε μια επίσκεψή του σε ένα πανηγύρι. Γι'αυτό αλλά και για άλλα μικροαδικήματα, στάλθηκε σε ηλικία 15 χρονών, στο αναμορφωτήριο "Mettray Penal Colony " όπου και παρέμεινε για τα επόμενα 3 χρόνια, τα οποία περιγράφει στο αυτοβιογραφικό του διήγημα με τίτλο "The Miracle of The Rose".
Στα 18 του, και αφού αποφυλακίστηκε, εντάχθηκε στην Λεγεώνα των Ξένων, απο την οποία τελικά εκδιώχθηκε με επαίσχυντες, για την εποχή, κατηγορίες συμπεριλαμβανομένων και ομοφυλοφιλικών συνευρέσεων και έπειτα πέρασε μία περίοδο αλητεύοντας στην Ευρώπη και κερδίζοντας τα προς το ζην πουλώντας το κορμί του και διαπράττοντας μικροκλοπές. Την χρονική αυτή περίοδο της ζωής του περιγράφει αργότερα στο "Ημερολόγιο ενός Κλέφτη" (1949).
Το 1939 επέστρεψε στο Παρίσι, όπου μπαινόβγαινε στις φυλακές για κλοπές, πλαστογραφία και άλλα αδικήματα. Στη φυλακή, ο Genet έγραψε το πρώτο του ποίημα "Le condamné à mort" που τύπωσε με δικό του κόστος και το μυθιστόρημα "Our Lady of Flowers"(1944). Κατά την παραμονή του στο Παρίσι, γνωρίστηκε με τον Jean Cocteau ο οποίος εντυπωσιάστηκε απο το γράψιμό του και χρησιμοποιώντας τις γνωριμίες του, συνέβαλε να τυπωθεί το μυθιστόρημα του Genet και στη συνέχεια, με την βοήθεια του Jean Paul Sartre αλλά και του Pablo Picasso έπεισε τον Γάλλο πρόεδρο να ανακαλέσει την θανατική καταδίκη που βάραινε τον Jean Genet. Έπειτα απο αυτό, ο Jean δεν επέστρεψε στη φυλακή ποτέ ξανα.
Μέχρι το 1949 ο Genet είχε γράψει 5 μυθιστορήματα, 3 θεατρικά έργα και αμέτρητα ποιήματα., όμως το ποιόν της μέχρι τότε ζωής του οδήγησε το 1950 στην απαγόρευση κυκλοφορίας της δουλειάς του στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, ξεκινώντας με ένα αφιέρωμα στον Daniel Cohn-Bendit, μετά τα γεγονότα του Μαΐου 1968, Ζενέ έγινε πολιτικά ενεργός. Συμμετείχε σε διαδηλώσεις εφιστώντας την προσοχή στις συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών στη Γαλλία.
Το 1970 η οργάνωση "Μαύροι Πάνθηρες" τον προσκάλεσε στις ΗΠΑ, όπου έμεινε για τρεις μήνες δίνοντας διαλέξεις, ενώ παράλληλα παρακολούθησε την δίκη του ηγέτη τους, Huey Newton, και δημοσίευε άρθρα σε περιοδικά της οργάνωσης.
Αργότερα την ίδια χρονιά πέρασε έξι μήνες σε στρατόπεδα Παλαιστινίων, συναντώντας κρυφά τον Γιασέρ Αραφάτ κοντά στο Αμμάν.
Συνεργάστηκε επίσης με τον Foucault και τον Sartre για να διαμαρτυρηθούν για την αστυνομική βιαιότητα εναντίον των Αλγερινών στο Παρίσι, ένα πρόβλημα που εξακολουθούσε να υπάρχει από την περίοδο της Αλγερινής επανάστασης, όταν ξυλοκοπημένα πτώματα βρέθηκαν να επιπλέουν στο Σηκουάνα.
Τον Σεπτέμβριο του 1982 ο Genet βρέθηκε στη Βηρυτό, όταν οι σφαγές πραγματοποιήθηκαν στα παλαιστινιακά στρατόπεδα της Σάμπρα και Σατίλα. Σε απάντηση, δημοσίευσε το «Quatre heures à Chatila» («τέσσερις ώρες τη Σατίλα»), έναν απολογισμό της επίσκεψής του στη Σατίλα, μετά το γεγονός.
απόσπασμα του κειμένου αυτού απήγγειλε, ύστερα από πρόσκληση του Αυστριακού φιλοσόφου Hans Köchler, στα εγκαίνια της έκθεσης για την σφαγή στην Σατίλα, που διοργάνωνε η Διεθνής Οργάνωση Προόδου της Βιέννης τον Δεκέμβριο του 1983.
Εν τέλει, ο Genet διαγνώστηκε με καρκίνο του φάρυγγα και βρέθηκε νεκρός σε ένα ξενοδοχείο στο Παρίσι στις 15 Απριλίου 1986 και θάφτηκε στο Ισπανικό κοιμητήριο του Larache βόρεια του Μαρόκο.
Οι Δούλες
Ηταν το πρώτο θεατρικο έργο που έγραψε ο Genet κατά παράκληση του Louis Jouvet και τις ανέβασε στο Theatre de l'Athinee του Παρισιού τον Απρίλη του 1947. Οι ηρωίδες του Genet, κι εδώ οπως και στα περισσότερα απο τα έργα του, είναι άνθρωποι χαμηλής κοινωνικής τάξης με ιδιάζουσες και κάποιες φορές διεστραμμένες συμπεριφορές.
Πρωταγωνίστριες του συγκεκριμένου έργου είναι δύο αδερφές, η Σολανζ και η Κλαίρη που ζούν και εργάζονται ως υπηρέτριες σε ένα μεγάλο αστικό σπίτι και τρέφουν βαθύ και άσβεστο μίσος για την κυρία τους. Κάθε βράδυ όταν είναι μόνες τους στο δωμάτιο, ντύνεται πότε η μία και πότε η άλλη με τα ρούχα της κυρίας τους, αναπαριστώντας τις κινήσεις και τη συμπεριφορά της -σε υπερβολικό όμως βαθμό που πολλές φορές απέχει πολύ απο την πραγματικότητα- και μαζί σκηνοθετούν τρόπους δολοφονίας της που δεν τολμούν ποτέ να εκπληρώσουν.
Κατά τη διάρκεια του έργου, βλέπουμε πόσο επηρρεάζεται και παρασύρεται η μία αδελφή από την άλλη αυξάνοντας έτσι την οργή τους και τις δολοφονικές τους διαθέσεις προς την κατα τα φαινόμενα συμπαθέστατη κυρία τους, ενώ το θεαρικού χαρακτήρα "παιχνιδάκι" τους, γίνεται όλο και πιο άγριο, όλο και πιο βίαιο και προσβλητικό. Ο σύζυγος της κυρίας τους δεν εμφανίζεται πουθενά επίσημα στο έργο, και στη συνέχεια αποκαλύπτεται πως η Κλαίρη και η Σολάνζ πλαστογράφησαν αποδείξεις προκειμένου να τον στείλουν στην φυλακή ανώνυμα και ναέχουν το σπίτι ελεύθερο να ασχοληθούν με τον πρωταρχικό στόχο τους: τη δολοφονία της κυρίας τους. Στο τέλος όμως η αλήθεια θα λάμψει και έτσι η Κλαίρη, βασική ένοχος της πλαστογράφησης, πείθει την αδελφή της να φύγει μακριά από το σπίτι, αφού πρώτα την βοηθήσει να αυτοκτονήσει με τον γνωστό θεατρικό τρόπο που σκηνοθετούσαν τις δολοφονίες της Κυρίας τους ως τώρα. Με τη διαφορά οτι σ'αυτή την ύστατη "πράξη" του θεατρικού τους παιχνιδιού, η αυλαία θα κλείσει για τις δυό τους μία για πάντα.
Το έργο παρουσιάζει μεγάλο θεατρικό και δραματουργικό ενδιαφέρον κυρίως λόγω των σκηνών του "παιχνιδιού" τους. ένα "θέατρο εν θεάτρω" όπου οι δύο αδερφές ανταλάσσουν ρόλους, μπερδεύουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα, που έχουν η μία για την άλλη, με αυτά της κυρίας τους και προκαλούν έτσι μία σύγχυση συμπεριφορών στην οποία διακρίνεται με δυσκολία η αλληλοσυμπαράσταση τους και η αδελφική τους αγάπη, ενω η οργή και τα συναισθηματικά τους συμπλεγματα βρίσκονται σε πρώτο πλάνο.
Το έγκλημα πίσω από το έργο
Για την συγγραφή αυτού του έργου, ο Genet εμπνέυστηκε από την αληθινή ιστορία των αδερφών Christine και Lea Papin, δύο Γαλλίδων υπηρετριών που δολοφόνησαν την κυρία τους και την κόρη της στην Γαλλία τον Φλεβάρη του 1933.
Από το 1926, οι αδερφές Papin ζούσαν και εργάζονταν στην οικογένεια του συνταξιούχου δικηγόρου Rene Lancelin μαζί με την γυναίκα του και την ενήλικη κόρη του που ζούσε μαζί τους.
Oι δύο υπηρέτριες ήταν σχετικά νέες γυναίκες που όμως ήταν διαρκώς πολύ σιωπηλές ενω φαίνονταν παραιτημένες απο τη ζωή και δεν έδειχναν να έχουν κανένα ενδιαφέρον παρά μόνο η μία την άλλη.
Στις 2 Φεβρουαρίου του 1933 o κύριος Lancelin υποτίθεται οτι θα συναντούσε την γυναίκα και την κόρη του για δείπνο στο σπίτι ενός φίλου. όταν εκείνες δεν εμφανίστηκαν, ανησύχησε και πήγε σπίτι να τις αναζητήσει. Εκεί βρήκε τις πόρτες κλειδωμένες απο μέσα, ενώ είδε φως στο δωμάτιο υπηρεσίας.Ενημέρωσε αμέσως την αστυνομία και εισέβαλαν σπίτι σκαρφαλώνοντας απο τον πίσω τοίχο του σπιτιού.
Εκεί βρήκαν τα πτώματα της γυναίκας και της κόρης του Lancelin χτυπημένα σε βαθμό που καθιστούσε σχεδόν αδύνατη την άμεση αναγνωρισή τους, ενώ το δεξί μάτι της κόρης του βρισκόταν στο πάτωμα δίπλα στο πτώμα της. Τα ματια της συζύγου του είχαν βγεί απο τις κοχες τους και βρέθηκαν ανάμεσα στις πτυχές του μαντηλιού που φορούσε. Οι δύο υπηρέτριες βρέθηκαν στον πάνω όροφο γυμνές στο κρεβάτι τους. Ομολόγησαν αμέσως τους φόνους, ενώ τα όπλα του εγκλήματος που φαίνεται να ήταν ένα κουζινομάχαιρο, ενα σφυρι και ένα κουζινικό σκεύος απο κασσίτερο βρέθηκαν παρατημένα στην σκάλα
Οι δυο γυναίκες κλείστηκαν σε χωριστές φυλακές όμως η Christine παρουσίασε συμπτώματα κατάθλιψης και τάσεις αυτοκτονίας επειδή δε μπορούσε να δει την Lea. έτσι οι αρχές τις επέτρεψαν να βρεθούν ξανά, παρακολουθώντας μια ανατριχιαστική συναντησή τους που πρόδιδε μια βαθύτερη, σεξουαλική ίσως, μεταξύ τους σχέση.
Τον Ιούλιο του 1933, η Christine παρουσίασε τάσεις αυτοκτονίας ενω προσπάθησε να βγάλει μόνη της τα μάτια της, αναγκάζοντας έτσι τις αρχές να την περιορίσουν σε ζουρλομανδύα. αργότερα ομολόγησαν ότι μία παρόμοια κρίση της στο παρελθόν ήταν που οδήγησε στον αποτρόπαιο φόνο των εργοδοτριών τους.
Μετα από πολλές έρευνες, κατά τη διάρκεια της δίκης, φάνηκε ότι η Christine ήταν αρκετά έξυπνη και είχε τόσο ισχυρή προσωπικότητα που, η χαμηλότερης νοημοσύνης Lea, σχεδόν εξαφανιζόταν μέσα σ'αυτήν. Επίσης το ιστορικό της οικογένειας των αδελφών Papin πρόδιδε σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές, ενώ ο πατέρας τους φαίνεται πως στο παρελθόν είχε βιάσει την Emilia, την 3η αδερφή Papin που ζούσε εσώκλειστη σε μοναστήρι.
Παρα τα ελαφρυντικά τους, οι δύο γυναίκες κρίθηκαν ένοχες για τους φόνους. Η Christine καταδικάστηκε στην εσχάτη των ποινών, ενώ η Lea με το ελαφρυντικο οτι λειτουργούσε ως έρμαιο της αδερφής της, καταδικαστηκε σε 10 χρόνια φυλάκιση.
Η θανατική καταδίκη της Christine, αργότερα μετατράπηκε σε ισόβεια κάθειρξη, ενώ η ποινή της Lea μειώθηκε στα 8 χρόνια λόγω καλής διαγωγής.
Η Christine πέθανε στην φυλακή απο ασιτία το 1937, επειδή αρνουνταν να φάει με την πρόφαση ότι είχε στερηθεί την αδελφή της Lea.
η τελευταια αποφυλακίστηκε το 1941 και δούλευε ως υπηρέτρια σε ξενοδοχείο, χρησιμοποιώντας ψεύτικο όνομα, μέχρι το 1982 που πέθανε.
o Jean Genet υπήρξε ένας διακεκριμένος μεν, αμφιλεγόμενος δε, καλλιτέχνης.Κατά τη διάρκεια της ζωής του έχει ασχοληθεί με την λογοτεχνία την δραματουργία την ποιηση αλλά και την πολιτική.
Γεννήθηκε στην Γαλλία στις 19 Δεκεμβρίου του 1910 ως καρπός παράνομου έρωτα, αφού, για την ιστορία, η μητέρα του ήταν μια νεαρή ιερόδουλη που μόλις ο νεαρός Jean έγινε ενός έτους, τον έδωσε για υιοθεσία στην οικογένεια ενός ξυλουργού. Η καινούρια του οικογένεια του φερόταν με στοργή και τον μεγάλωνε με ιδιαίτερη φροντίδα, όμως ο Jean, παρά το γεγονός οτι υπήρξε άριστος μα8ητής στο σχολείο, παρουσίαζε μία γενικής φύσεως παραβατική συμπεριφορά που περιελάμβανε απο τάσεις φυγής εως και μικροκλοπές.
Mετά τον θάνατο της θετής του μητέρας, ο Genet, μετακόμισε το σπίτι ενός ηλικιωμένου ζευγαριού, αν και δε φαινέται να έμεινε μαζί τους παραπάνω απο 2 χρόνια. Κατά τα λεγόμενα της γυναίκας, έβγαινε κρυφά απο το σπίτι τα βράδυα ενώ πολλές φορές της φαινόταν βαμμένος με γυναικείο μεικ-απ.
Μία άλλη φορά ξόδεψε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό που δεν του άνηκε, σε μια επίσκεψή του σε ένα πανηγύρι. Γι'αυτό αλλά και για άλλα μικροαδικήματα, στάλθηκε σε ηλικία 15 χρονών, στο αναμορφωτήριο "Mettray Penal Colony " όπου και παρέμεινε για τα επόμενα 3 χρόνια, τα οποία περιγράφει στο αυτοβιογραφικό του διήγημα με τίτλο "The Miracle of The Rose".
Στα 18 του, και αφού αποφυλακίστηκε, εντάχθηκε στην Λεγεώνα των Ξένων, απο την οποία τελικά εκδιώχθηκε με επαίσχυντες, για την εποχή, κατηγορίες συμπεριλαμβανομένων και ομοφυλοφιλικών συνευρέσεων και έπειτα πέρασε μία περίοδο αλητεύοντας στην Ευρώπη και κερδίζοντας τα προς το ζην πουλώντας το κορμί του και διαπράττοντας μικροκλοπές. Την χρονική αυτή περίοδο της ζωής του περιγράφει αργότερα στο "Ημερολόγιο ενός Κλέφτη" (1949).
Το 1939 επέστρεψε στο Παρίσι, όπου μπαινόβγαινε στις φυλακές για κλοπές, πλαστογραφία και άλλα αδικήματα. Στη φυλακή, ο Genet έγραψε το πρώτο του ποίημα "Le condamné à mort" που τύπωσε με δικό του κόστος και το μυθιστόρημα "Our Lady of Flowers"(1944). Κατά την παραμονή του στο Παρίσι, γνωρίστηκε με τον Jean Cocteau ο οποίος εντυπωσιάστηκε απο το γράψιμό του και χρησιμοποιώντας τις γνωριμίες του, συνέβαλε να τυπωθεί το μυθιστόρημα του Genet και στη συνέχεια, με την βοήθεια του Jean Paul Sartre αλλά και του Pablo Picasso έπεισε τον Γάλλο πρόεδρο να ανακαλέσει την θανατική καταδίκη που βάραινε τον Jean Genet. Έπειτα απο αυτό, ο Jean δεν επέστρεψε στη φυλακή ποτέ ξανα.
Μέχρι το 1949 ο Genet είχε γράψει 5 μυθιστορήματα, 3 θεατρικά έργα και αμέτρητα ποιήματα., όμως το ποιόν της μέχρι τότε ζωής του οδήγησε το 1950 στην απαγόρευση κυκλοφορίας της δουλειάς του στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, ξεκινώντας με ένα αφιέρωμα στον Daniel Cohn-Bendit, μετά τα γεγονότα του Μαΐου 1968, Ζενέ έγινε πολιτικά ενεργός. Συμμετείχε σε διαδηλώσεις εφιστώντας την προσοχή στις συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών στη Γαλλία.
Το 1970 η οργάνωση "Μαύροι Πάνθηρες" τον προσκάλεσε στις ΗΠΑ, όπου έμεινε για τρεις μήνες δίνοντας διαλέξεις, ενώ παράλληλα παρακολούθησε την δίκη του ηγέτη τους, Huey Newton, και δημοσίευε άρθρα σε περιοδικά της οργάνωσης.
Αργότερα την ίδια χρονιά πέρασε έξι μήνες σε στρατόπεδα Παλαιστινίων, συναντώντας κρυφά τον Γιασέρ Αραφάτ κοντά στο Αμμάν.
Συνεργάστηκε επίσης με τον Foucault και τον Sartre για να διαμαρτυρηθούν για την αστυνομική βιαιότητα εναντίον των Αλγερινών στο Παρίσι, ένα πρόβλημα που εξακολουθούσε να υπάρχει από την περίοδο της Αλγερινής επανάστασης, όταν ξυλοκοπημένα πτώματα βρέθηκαν να επιπλέουν στο Σηκουάνα.
Τον Σεπτέμβριο του 1982 ο Genet βρέθηκε στη Βηρυτό, όταν οι σφαγές πραγματοποιήθηκαν στα παλαιστινιακά στρατόπεδα της Σάμπρα και Σατίλα. Σε απάντηση, δημοσίευσε το «Quatre heures à Chatila» («τέσσερις ώρες τη Σατίλα»), έναν απολογισμό της επίσκεψής του στη Σατίλα, μετά το γεγονός.
απόσπασμα του κειμένου αυτού απήγγειλε, ύστερα από πρόσκληση του Αυστριακού φιλοσόφου Hans Köchler, στα εγκαίνια της έκθεσης για την σφαγή στην Σατίλα, που διοργάνωνε η Διεθνής Οργάνωση Προόδου της Βιέννης τον Δεκέμβριο του 1983.
Εν τέλει, ο Genet διαγνώστηκε με καρκίνο του φάρυγγα και βρέθηκε νεκρός σε ένα ξενοδοχείο στο Παρίσι στις 15 Απριλίου 1986 και θάφτηκε στο Ισπανικό κοιμητήριο του Larache βόρεια του Μαρόκο.
Οι Δούλες
Ηταν το πρώτο θεατρικο έργο που έγραψε ο Genet κατά παράκληση του Louis Jouvet και τις ανέβασε στο Theatre de l'Athinee του Παρισιού τον Απρίλη του 1947. Οι ηρωίδες του Genet, κι εδώ οπως και στα περισσότερα απο τα έργα του, είναι άνθρωποι χαμηλής κοινωνικής τάξης με ιδιάζουσες και κάποιες φορές διεστραμμένες συμπεριφορές.
Πρωταγωνίστριες του συγκεκριμένου έργου είναι δύο αδερφές, η Σολανζ και η Κλαίρη που ζούν και εργάζονται ως υπηρέτριες σε ένα μεγάλο αστικό σπίτι και τρέφουν βαθύ και άσβεστο μίσος για την κυρία τους. Κάθε βράδυ όταν είναι μόνες τους στο δωμάτιο, ντύνεται πότε η μία και πότε η άλλη με τα ρούχα της κυρίας τους, αναπαριστώντας τις κινήσεις και τη συμπεριφορά της -σε υπερβολικό όμως βαθμό που πολλές φορές απέχει πολύ απο την πραγματικότητα- και μαζί σκηνοθετούν τρόπους δολοφονίας της που δεν τολμούν ποτέ να εκπληρώσουν.
Κατά τη διάρκεια του έργου, βλέπουμε πόσο επηρρεάζεται και παρασύρεται η μία αδελφή από την άλλη αυξάνοντας έτσι την οργή τους και τις δολοφονικές τους διαθέσεις προς την κατα τα φαινόμενα συμπαθέστατη κυρία τους, ενώ το θεαρικού χαρακτήρα "παιχνιδάκι" τους, γίνεται όλο και πιο άγριο, όλο και πιο βίαιο και προσβλητικό. Ο σύζυγος της κυρίας τους δεν εμφανίζεται πουθενά επίσημα στο έργο, και στη συνέχεια αποκαλύπτεται πως η Κλαίρη και η Σολάνζ πλαστογράφησαν αποδείξεις προκειμένου να τον στείλουν στην φυλακή ανώνυμα και ναέχουν το σπίτι ελεύθερο να ασχοληθούν με τον πρωταρχικό στόχο τους: τη δολοφονία της κυρίας τους. Στο τέλος όμως η αλήθεια θα λάμψει και έτσι η Κλαίρη, βασική ένοχος της πλαστογράφησης, πείθει την αδελφή της να φύγει μακριά από το σπίτι, αφού πρώτα την βοηθήσει να αυτοκτονήσει με τον γνωστό θεατρικό τρόπο που σκηνοθετούσαν τις δολοφονίες της Κυρίας τους ως τώρα. Με τη διαφορά οτι σ'αυτή την ύστατη "πράξη" του θεατρικού τους παιχνιδιού, η αυλαία θα κλείσει για τις δυό τους μία για πάντα.
Το έργο παρουσιάζει μεγάλο θεατρικό και δραματουργικό ενδιαφέρον κυρίως λόγω των σκηνών του "παιχνιδιού" τους. ένα "θέατρο εν θεάτρω" όπου οι δύο αδερφές ανταλάσσουν ρόλους, μπερδεύουν τις σκέψεις και τα συναισθήματα, που έχουν η μία για την άλλη, με αυτά της κυρίας τους και προκαλούν έτσι μία σύγχυση συμπεριφορών στην οποία διακρίνεται με δυσκολία η αλληλοσυμπαράσταση τους και η αδελφική τους αγάπη, ενω η οργή και τα συναισθηματικά τους συμπλεγματα βρίσκονται σε πρώτο πλάνο.
Το έγκλημα πίσω από το έργο
Για την συγγραφή αυτού του έργου, ο Genet εμπνέυστηκε από την αληθινή ιστορία των αδερφών Christine και Lea Papin, δύο Γαλλίδων υπηρετριών που δολοφόνησαν την κυρία τους και την κόρη της στην Γαλλία τον Φλεβάρη του 1933.
Από το 1926, οι αδερφές Papin ζούσαν και εργάζονταν στην οικογένεια του συνταξιούχου δικηγόρου Rene Lancelin μαζί με την γυναίκα του και την ενήλικη κόρη του που ζούσε μαζί τους.
Oι δύο υπηρέτριες ήταν σχετικά νέες γυναίκες που όμως ήταν διαρκώς πολύ σιωπηλές ενω φαίνονταν παραιτημένες απο τη ζωή και δεν έδειχναν να έχουν κανένα ενδιαφέρον παρά μόνο η μία την άλλη.
Στις 2 Φεβρουαρίου του 1933 o κύριος Lancelin υποτίθεται οτι θα συναντούσε την γυναίκα και την κόρη του για δείπνο στο σπίτι ενός φίλου. όταν εκείνες δεν εμφανίστηκαν, ανησύχησε και πήγε σπίτι να τις αναζητήσει. Εκεί βρήκε τις πόρτες κλειδωμένες απο μέσα, ενώ είδε φως στο δωμάτιο υπηρεσίας.Ενημέρωσε αμέσως την αστυνομία και εισέβαλαν σπίτι σκαρφαλώνοντας απο τον πίσω τοίχο του σπιτιού.
Εκεί βρήκαν τα πτώματα της γυναίκας και της κόρης του Lancelin χτυπημένα σε βαθμό που καθιστούσε σχεδόν αδύνατη την άμεση αναγνωρισή τους, ενώ το δεξί μάτι της κόρης του βρισκόταν στο πάτωμα δίπλα στο πτώμα της. Τα ματια της συζύγου του είχαν βγεί απο τις κοχες τους και βρέθηκαν ανάμεσα στις πτυχές του μαντηλιού που φορούσε. Οι δύο υπηρέτριες βρέθηκαν στον πάνω όροφο γυμνές στο κρεβάτι τους. Ομολόγησαν αμέσως τους φόνους, ενώ τα όπλα του εγκλήματος που φαίνεται να ήταν ένα κουζινομάχαιρο, ενα σφυρι και ένα κουζινικό σκεύος απο κασσίτερο βρέθηκαν παρατημένα στην σκάλα
Οι δυο γυναίκες κλείστηκαν σε χωριστές φυλακές όμως η Christine παρουσίασε συμπτώματα κατάθλιψης και τάσεις αυτοκτονίας επειδή δε μπορούσε να δει την Lea. έτσι οι αρχές τις επέτρεψαν να βρεθούν ξανά, παρακολουθώντας μια ανατριχιαστική συναντησή τους που πρόδιδε μια βαθύτερη, σεξουαλική ίσως, μεταξύ τους σχέση.
Τον Ιούλιο του 1933, η Christine παρουσίασε τάσεις αυτοκτονίας ενω προσπάθησε να βγάλει μόνη της τα μάτια της, αναγκάζοντας έτσι τις αρχές να την περιορίσουν σε ζουρλομανδύα. αργότερα ομολόγησαν ότι μία παρόμοια κρίση της στο παρελθόν ήταν που οδήγησε στον αποτρόπαιο φόνο των εργοδοτριών τους.
Μετα από πολλές έρευνες, κατά τη διάρκεια της δίκης, φάνηκε ότι η Christine ήταν αρκετά έξυπνη και είχε τόσο ισχυρή προσωπικότητα που, η χαμηλότερης νοημοσύνης Lea, σχεδόν εξαφανιζόταν μέσα σ'αυτήν. Επίσης το ιστορικό της οικογένειας των αδελφών Papin πρόδιδε σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές, ενώ ο πατέρας τους φαίνεται πως στο παρελθόν είχε βιάσει την Emilia, την 3η αδερφή Papin που ζούσε εσώκλειστη σε μοναστήρι.
Παρα τα ελαφρυντικά τους, οι δύο γυναίκες κρίθηκαν ένοχες για τους φόνους. Η Christine καταδικάστηκε στην εσχάτη των ποινών, ενώ η Lea με το ελαφρυντικο οτι λειτουργούσε ως έρμαιο της αδερφής της, καταδικαστηκε σε 10 χρόνια φυλάκιση.
Η θανατική καταδίκη της Christine, αργότερα μετατράπηκε σε ισόβεια κάθειρξη, ενώ η ποινή της Lea μειώθηκε στα 8 χρόνια λόγω καλής διαγωγής.
Η Christine πέθανε στην φυλακή απο ασιτία το 1937, επειδή αρνουνταν να φάει με την πρόφαση ότι είχε στερηθεί την αδελφή της Lea.
η τελευταια αποφυλακίστηκε το 1941 και δούλευε ως υπηρέτρια σε ξενοδοχείο, χρησιμοποιώντας ψεύτικο όνομα, μέχρι το 1982 που πέθανε.
First blog's post
Λοιπον... για να αρχισουμε απο καπου... σ'αυτο το blog αποφασισα να αξιοποιησω τις γνωσεις μου ως αποφοιτη θεατρολογιας. Κατα καιρους θα ενημερωνω το blog με θεατρικες παραστασεις στην αθηνα και οχι μονο, θα αναρτω περιληψεις και κριτικες θεατρικων εργων, αναλυση προσωπων τους και αξιοσημειωτες παραστασεις των εργων αυτων, καθως και βιογραφικα στοιχεια απο αγαπημενους σκηνοθετες και δραματουργους καθως και εκθεσεις που γινονται στην ελλαδα και το εξωτερικο με κοστουμια και αντικειμενα παραστασεων.
Ελπιζω το blog μου να σας φανει χρησιμο και οποιεσδηποτε προτασεις η σχολια για τις αναρτησεις ειναι ευπροσδεκτα
Ελπιζω το blog μου να σας φανει χρησιμο και οποιεσδηποτε προτασεις η σχολια για τις αναρτησεις ειναι ευπροσδεκτα
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)